Theo Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ Hoàng Văn Tân, sở hữu trí tuệ (SHTT) đang trở thành một nhân tố quan trọng trong sự phát triển kinh tế-xã hội của mỗi quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế và phát triển kinh tế tri thức hiện nay.
Hiện, Việt Nam đã thiết lập được khung pháp lý về SHTT đầy đủ, đảm bảo sự bảo hộ thỏa đáng quyền lợi của chủ thể quyền, đáp ứng được mong muốn của các doanh nghiệp trong và ngoài nước đang sản xuất kinh doanh tại Việt Nam. Bên cạnh đó, năng lực của các cơ quan quản lý và thực thi quyền SHTT của Việt Nam cũng được tăng cường, từng bước giải quyết được các thách thức.
Tuy nhiên, dù các vấn đề SHTT được đặt ra khá nhiều, song việc triển khai quản lý SHTT, đặc biệt tại các trường đại học, viện nghiên cứu còn nhiều bất cập như: giảng viên, các nhà khoa học vẫn còn chưa hiểu rõ về giá trị của quyền SHTT, chưa có bộ phận chuyên trách theo dõi, hướng dẫn bảo đảm quyền lợi cho những người nghiên cứu; nhiều sản phẩm trí tuệ chưa được đăng ký bảo hộ độc quyền, hoặc nếu có đăng ký thì việc quản lý, khai thác thương mại cũng rất hạn chế…
Ông Nguyễn Văn Bảy, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Cục Sở hữu trí tuệ cho biết những năm qua các trường đại học của Việt Nam chỉ triển khai song song hai nhiệm vụ là đào tạo và nghiên cứu khoa học. Chỉ có một số trường đã chú ý đến việc chuyển giao công nghệ. Tuy nhiên, nhiệm vụ đào tạo vẫn là chính, hoạt động chuyển giao công nghệ và nghiên cứu khoa học vẫn còn hạn chế vì các trường vẫn còn thiếu những công trình, sản phẩm khoa học mang tính ứng dụng cao, tài sản trí tuệ chưa được khai thác hợp lý.
Bên cạnh đó, quản lý và thương mại hóa tài sản trí tuệ cũng chưa được quan tâm thỏa đáng, trong khi đây chính là khâu quan trọng để đưa SHTT vào cuộc sống. Ông Hoàng Văn Tân cho rằng, các quy định pháp lý nhằm quản lý và hướng dẫn vấn đề này hiện nay còn nhiều bất cập. Tuy cơ quan quản lý đã có nhiều nỗ lực, song hoạt động này còn hạn chế so với tiềm năng sáng tạo tài sản trí tuệ của xã hội.
Tại hội thảo, nhiều nhà khoa học cũng cho rằng Việt Nam cần đẩy mạnh hoạt động tạo ra các tài sản trí tuệ thông qua việc mở rộng đầu tư hợp tác kinh tế với các nước khác, đồng thời, thành lập văn phòng chuyển giao công nghệ và bộ phận quản lý tài sản trí tuệ ở các trường đại học theo kinh nghiệm của Nhật Bản. Bên cạnh đó, cần phân bố lợi ích hợp lý từ nguồn thu được từ việc khai thác thương mại tài sản trí tuệ.
Các trường, viện nghiên cứu cũng cần ban hành các văn bản và cơ chế quản lý tài sản trí tuệ phù hợp, trong đó cần lưu ý tới việc xác định đối tượng được bảo hộ; xây dựng quy chế quản lý, khai thác hoạt động tài sản trí tuệ.