Khôi phục lễ hội chọi trâu ở Phù Ninh

Nhằm phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, huyện Phù Ninh, Phú Thọ, đã khôi phục lễ hội chọi trâu ở xã Phù Ninh, vào các ngày 14 và 15 tháng 2 âm lịch hàng năm, sau hơn 60 năm mai một.

Năm 2009, năm đầu tiên tổ chức ở cấp huyện với 8 xã, thị trấn tham gia gồm Phù Ninh, An Đạo, Tiên Du, Bảo Thanh, Gia Thanh, Bình Bộ, Phú Lộc và thị trấn Phong Châu. Bước đầu có 25 con trâu được tuyển chọn đủ tiêu chuẩn thi đấu.

Ông Khuất Ngọc Thức, cán bộ văn hoá xã Phù Ninh, cho biết việc khôi phục lễ hội chọi trâu rất có ý nghĩa, góp phần tuyên truyền, quảng bá về văn hoá truyền thống vùng Đất Tổ. Lễ hội chọi trâu ở xã Phù Ninh mang đậm nét văn hóa của cư dân nông nghiệp với tín ngưỡng hiến tế thần linh cầu cho “mưa thuận, gió hoà”. Do đó, trâu chọi được các chủ trâu chăm sóc rất kỹ và coi như một thành viên trong gia đình.

Nói về nguồn gốc lễ hội chọi trâu ở Phù Ninh, ông Khuất Ngọc Thức cho biết trước đây, ở làng Cão, xã Phù Ninh, có một chợ chỉ họp mỗi năm 2 phiên vào ngày 5/5 và 10/10 âm lịch, người dân trong vùng thường gọi là chợ Hàm Rồng.

Tương truyền, khi các tướng của Vua Hùng đi săn qua chợ Hàm Rồng, thấy có 2 con hổ đang đánh nhau, họ liền giết chết 2 con hổ rồi mổ thịt ăn ngay tại chỗ. Từ đó, để tưởng nhớ những người đi săn thời các Vua Hùng, mỗi năm, vào 2 ngày chợ phiên người dân trong xã và vùng lân cận lại đem sản vật đến mua bán rất nhộn nhịp.

Tuy nhiên, người dân không chỉ họp chợ mà còn dự tế lễ và chọi trâu. Tham dự lễ chọi trâu ngày đó là bốn làng: Cão, Phú Mãn, Ngọc Trù, Ngọc Khôi. Mỗi làng chọn mua một con trâu đực, đen tuyền và cử người nuôi. Đến ngày chợ phiên, dân làng tắm rửa cho trâu sạch sẽ và cho uống nửa lít rượu trước khi thi đấu. Phiên chợ ngày 5/5, trâu chọi của 4 làng chia làm 2 cặp thi đấu, 2 con thua sẽ mổ thịt, 2 con thắng cuộc được tiếp tục chọi vào phiên chợ ngày 10/10.

Khi mổ trâu làm lễ tế thần, thịt trâu không được bầy vào đĩa mà bày vào lá chuối và đặt vào những chiếc rế tết bằng dây thừng. Sau đó, đặt những rế thịt lên một mô đất vuông ở giữa chợ để làm lễ cúng thần. Khi cúng lễ xong mọi người tập trung ăn uống ngay ở chợ.