Kỳ II: Loài cá “khôn 3 năm, dại 1 giờ” và gã thợ câu với “căn bệnh giời đày”

Ngoài ra, lý do quan trọng không kém khiến gã “phải lòng” cá chép, cũng bởi sự khôn ngoan, tinh ranh của loài này. Trong giỏ của thợ câu, khoang thuyền của thợ chài lưới, ít khi thấy cá chép mà chỉ rặt một lũ cá “ngu ngốc” thấy động là chạy, thấy mồi là ham, như rô phi, rô ta, trắm, trôi... Để câu được cá chép, cần chứng tỏ mình khôn ngoan và tinh ranh hơn nó. Chính điều này mới làm gã thích thú và tâm đắc! 

Tôi có người bạn tên Hoàng, được bạn bè thân thiết cho rằng mắc phải... “căn bệnh giời đày”. Bằng chứng, khi trời nắng, lúc lạnh giá gió rét căm căm, với người bình thường, sẽ tìm chỗ mát mẻ, hoặc ấm áp mà trú ẩn. Thế nhưng, gã lại luôn lao ra giữa đồng không mông quạnh. Mùa hè thì độc chiếc ô che nắng, mùa đông thêm tấm áo phao.

Ấy là gã đi câu cá ở sông. Cứ rảnh là gã vác túi câu lên đường. Mặc kệ vợ ngăn, con cản. Nhiều khi, cố sống cố chết làm việc quá giờ ở cơ quan để lấy thêm thời gian rảnh thỏa đam mê có phần hơi thái quá của mình.

Hoàng chỉ câu ở sông chứ chẳng bao giờ vào đầm, ao, dù được “trân trọng kính mời” và ao, đầm nhung nhúc những cá là cá có con nặng hàng cân trở lên. Theo gã, cá trong ao, đầm ăn thức ăn công nghiệp, so với cá sông, chẳng khác gì đem thứ gà công nghiệp dặt dẹo, núng nính mỡ mà ví với gà ri chạy đồi rắn chắc, nhanh nhẹn.

Hoàng thích thả mồi câu cá trên sông Giá và sông Đa Độ, 2 dòng sông có nhiều cá chép-loại cá “khôn như quỷ”, chuyên chọn chỗ nước sạch để sống, lựa thứ bổ dưỡng để ăn.

Địa điểm câu, người ta chỉ cần ném “tùm” cục bùn dẻo trộn lẫn thóc ngâm với nước gạo chua chua, một ít ruột ốc bươu vàng để oai oải, nhằm dụ cá chép. Còn gã, vài hôm trước phải lặn ngụp xuống đáy sông sâu dễ chừng đến hơn 2 m nước rồi kỳ công moi bùn đất tạo “ổ”. Ngày ngày, gã ghé thăm và vứt xuống đó ít thóc ngâm nảy mầm để cá chép quen được ăn mồi mà thường xuyên qua lại.

Đám thợ câu “a-ma-tơ” thường bày ra trước mặt 5-6 cần câu, nhìn ra vẻ chuyên nghiệp lại “hoành tráng”. Còn gã bạn tôi, thì chỉ có 1 chiếc cần được “thửa kỹ càng”, từ lưỡi câu, cước, phao đến từng đốt thân cần. Thả câu xong, gã ngồi chồm hỗm, mắt chăm chăm nhìn ngọn phao như thôi miên, rồi “nín thở chờ cơ hội”.

Kinh nghiệm hàng chục năm đi câu mách bảo gã, cá chép ăn mồi rất chậm rãi, rụt rè chứ không thấy mồi là lao vào đớp rồi lừ đừ kéo rê như cá bò, cá trê, hay hùng hùng, hổ hổ lôi mạnh như cá quả. Vì thế, thoáng thấy ngọn phao rung rinh rồi chìm nhẹ xuống hay bềnh lên thì giật mạnh.

Cá nhỏ có thể lôi tuột lên bờ, nhưng cá to, phải dong. Khi dong, luôn giữ sợi cước căng vừa phải. Thấy con cá có chiều hướng lao vào bờ, thì phải khéo léo “lái” ra. Còn khi nó phi ra giữa sông, phải ghìm, kéo lôi lại. “Quần” đến khi con cá mệt lử, thì kéo dần vào bờ, dùng vợt xúc. Thợ câu có kinh nghiệm bao giờ cũng phải lưu ý, trước khi lên bờ, thể nào nó cũng quẫy một cú chót. Bản năng sống và khao khát tự do nơi con cá được đánh thức. Mạnh mẽ. Dữ dội.

 "Cần thủ" bên con cá chép "khủng" mới săn được.

 Đời thợ câu của Hoàng, có một điều làm gã tự hào nhất, ấy là chuyện xảy ra cách đây 2 năm. Khi vô tình thấy con chép “khủng” quẫy nước ở một đoạn trên sông Đa Độ, hắn bỏ cả tháng trời làm “ổ”, rồi rình, lén lút thả mồi. Cuối cùng, con chép hơn 8 kg mắc câu, mất gần 2 giờ mới “chinh phục” được nó. Còn lần khác, cũng cá chép to mắc câu, gần 3 giờ, con cá mới chịu nổi bụng, to bằng cái quạt mo, trắng xóa cả vùng mặt nước.

Đi câu cá chép cũng phải “trông trời, trông đất, trông mây”. Hôm nào nước kém, ở nhà cho khỏe. Ngày nước cường, gió to, thường chỉ được cá nhỏ. Hôm nào nước vừa phải, dòng chảy lừ đừ, gió hơi lặng, thì cá chép to hay đi ăn mồi.

Trong thời “phổ cập” điện thoại di động như hiện nay, có hôm đương ăn giỗ, được bạn câu “a-lô”, nước đẹp, cá chép to. Vơ tạm chiếc nón rách tướp, thay vội bộ quần áo, vốn màu trắng, đã ngả màu cháo lòng, thêm bộ đồ nghề câu, gã quáng quàng lên đường.

Được tiếng là tay săn cá chép cừ khôi, thế nhưng, gã chỉ đem về cho vợ con loại cá vền, trắm cỏ, trôi, rô phi... tiện tay nhặt lúc chúng lỡ mắc câu. Thả xuống thì “có tội với đời”, còn mang về, được tiếng là người chồng tốt. Còn câu được cá chép to, thì lựa chọn đầu tiên của gã là gọi cho đám chiến hữu cùng nhau thưởng thức.

Thứ 7 tuần trước, gã “a-lô” bảo nước đẹp, rủ tôi đi câu. Gã “đế” thêm: “Lần này, thế nào tớ cũng cho “mụ vợ” sáng mắt ra. Ai đời, trong bữa cơm hôm trước, “mụ” trề môi, bảo mang tiếng đi câu cá chép mà toàn đem thứ đâu đâu về. Nghĩ mà ức!”.

Cả ngày hôm đó, tôi “ngắm” gã ngồi săn cá chép. Thế nhưng, cả buổi chỉ được chừng chục con chép ranh, con to nhất chưa đến nửa cân “định lượng” mà gã đặt ra là cá chép “thật”. Nhìn túi cá, mặt gã buồn thiu, cá chép to ngày càng hiếm.

Mặc dù được tiếng là khôn ngoan, nhưng loài này cũng có những giây phút dại dột. Và nhất là, con người lại ngày càng khôn ngoan hơn, ích kỷ hơn, tàn nhẫn hơn.