Một số vấn đề trong bao quản sách truyện tranh ở Việt Nam trước hết là khí hậu nóng ẩm quanh năm, vì vậy, cuốn truyện rất có nguy cơ bị ẩm mốc, ảnh hướng tới chất lượng giấy, mực in. Một điều nữa là truyện cũng dễ dàng bị gián, chuột, mối mọt đục khoét, kể cả khi đã để trong tủ nhưng chất lượng tủ không tốt. Việc giữ gìn không đúng cách cũng có thể khiến cho các trang bị quăn mép, nhăn nhúm, bìa sách bị xước, vẹt hình.
Một số ý kiến cho rằng muốn hình đẹp thì bạn nên lấy băng dính dán các mép của sách, cạnh, gáy sách lại, tránh cong vênh hay bị tưa ra sau một thời gian dài sử dụng. Tuy nhiên, với dân sưu tầm truyện tranh mà nói, đó là cách can thiệp khá thô bạo và khi những cuốn truyện bị băng dính “thít” lại sẽ khiến các fan không khỏi “đau lòng”. Vậy làm sao để những tác phẩm sưu tầm của bạn luôn bóng đẹp, trắng sáng, Infogame xin gợi ý bạn một số kinh nghiệm bảo quản dưới đây.
1. Chọn mua truyện
Nếu ngay từ đầu cuốn truyện bạn mua chất lượng đã không tốt như quăn góc, lệch bìa, giấy ố vàng... thì bảo quản sẽ khó khăn và dù cẩn thận thế nào cũng chẳng thể giúp cuốn truyện đẹp như ý. Vì vậy điều chú ý trước tiên là bạn cần chọn mua cuốn sách có hình thức đẹp nhất có thể.
Nếu là bìa thường (không gập): Bạn nên xem phần mép sách có được cắt bằng với phần bên trong của sách không, có bị quăn góc không. Khi cầm cuốn sách trên tay không cảm giác bị lỏng lẻo, các trang từ trang bìa đến trang bên trong đều chắc chắn. Tóm lại, bạn nên chọn cuốn sách vuông vức 4 cạnh và không có điều gì bất thường khiến bạn cảm thấy không yên tâm.
Đối với bản bìa gập (bìa rời): Bìa này thường khá dày nên ít có rắc rối về bị quăn góc, tuy nhiên hãy chú ý tới phần gáy sách. Vì là bìa rời nên cuốn sách dễ bị bong bìa, gãy bìa nếu chất lượng đóng bìa không tốt. Mặt khác có nhiều cuốn vẫn bị gập lệch dẫn đến phần đó bị lòi lên khỏi cuốn truyện trông rất thiếu thẩm mỹ.
Đối với giấy, bạn hãy chọn sách có giấy đẹp nhất có thể. Về việc này, bạn nên chọn mua của những nhà xuất bản có uy tín. Sách của họ luôn được đầu tư kỹ lưỡng từ chất lượng giấy đến trình bày bìa , làm bìa. Những cuốn sách in lậu hoặc những nhà xuất bản không uy tín khó mà đảm bảo được những yếu tố này.
2. Trong khi đọc
Mở sách ra với góc khoảng 45 độ, tuyệt nhiên không được bẻ cong nửa kia của cuốn sách và cũng đừng mở sách thành một... góc bẹt. Mở quá rộng sẽ khiến các trang sách dễ dão ra, mất đi độ cứng, phẳng, dần dần làm trang sách bị phồng, mất nếp phẳng và... mất “duyên”.
Không nên cầm sách mà không có điểm tựa thế này
Khi đọc trang bên trái, bạn dùng tay phải đỡ phần sách bên phải, còn tay bên trái mở nhẹ trang bên phía này đọc. Ngược lại như thế với mặt bên phải. Bạn không nên một lúc dùng cả hai tay kéo cả hai nửa cuốn sách ra đọc, vì như vậy một là bạn sẽ kéo ra quá rộng, làm hai nửa cuốn sách bị tẽ ra thành nếp, hai là trong lúc say sưa, bạn bẻ cong bìa và các trang sách mà không hay biết. Hoặc nếu, muốn cầm theo cách này, bạn cần chú ý mở cả hai nữa một góc không quá 45 độ.
Bạn nên mở sách khoảng 45 độ và luôn luôn có ít nhất một tay đỡ dưới gáy sách như thế này
Hoặc như thế này
Một cách đọc khác nữa là khi mở đọc sách, dù cầm sách theo cách nào, bạn cần phải để gáy của cuốn sách tựa vào một ví trí cố định nào đó, như bàn tay, chân, hay thân mình của bạn. Như vậy bạn sẽ tiết chế được góc mở của cuốn sách, đồng thời giúp cho gáy sách không bị gãy, và các trang sách không bị tẽ, phồng dưới sức nặng của các trang.
Một lưu ý nữa là không nên vừa đọc vừa ăn, vì khả năng bạn làm dính hoặc vương vãi thức ăn là rất cao. Điều này là một cách trực tiếp dẫn kiến, côn trùng đến phá hoại sách của mình. Hãy luôn đảm bảo tay khô ráo, sạch mồ hôi để mép giấy ko bị nhàu hay bị ố bẩn.
3. Bảo quản
Cách bảo quản tốt và đạt yêu cầu là giữ được vẻ đẹp nguyên bản của cuốn truyện tranh suốt một thời gian dài. Điều này không hề đơn giản vì ngay cả khi dùng bìa plastic hoặc ni lông để bọc trước khi cất giữ, cuốn sách vẫn có thể bị hư hại vì rất nhiều lý do khác.
Nguyên tắc xuyên suốt trong quá trình“dưỡng” sách là sạch sẽ - khô ráo - thoáng mát.
Nên dùng thùng giấy đựng đồ gia dụng như tivi, máy tính để đựng sách
Nếu đặt trong thùng giấy: Một số người có thể phải đặt sách trong thùng giấy khi chưa có tủ. Điều này không được khuyến khích nhưng nếu điều kiện buộn phải thế thì vẫn không vấn đề. Theo kinh nghiệm, khi chọn thùng, bạn nên chọn thùng giấy để đồ gia dụng như tivi, máy tính... tranh các loại thùng giấy để thực phẩm như mỳ tôm, thức ăn nhanh. Lý do là vì vỏ ngoài của những thùng này mỏng, không chắc chắn dẫn đến ảnh hưởng tới sách khi vận chuyển. Chúng cũng dễ bị ẩm ướt hơn nên sách dễ bị mốc, mục, nhất là ở góc thùng. Những loại thùng này ít nhiều vẫn còn chứa mùi thức ăn, dễ dẫn dụ gián, chuột tới “làm tổ”.
Trước khi đặt truyện, bạn nên dải một lớp nilong phía dưới để tránh khả năng bị ẩm.
Bảo quản truyện trên giá sách nên có lớp lót cách ẩm
Với những bạn có điều kiện đóng tủ sách, hoặc đóng giá gỗ, trước hết hãy chọn các loại gỗ tốt để tránh mối, mọt. Và để an toàn hơn, nên có tấm lót cách tường tránh ẩm. Tốt nhất, ngăn cuối cùng của tủ không nên để sách, nên để từ ngăn thứ 2 trở lên vì rất có thể trời nồm sẽ khiến truyện mau quăn, ố, ẩm ướt. Trước khi đặc sách, bạn nên phun một ít hóa chất để chắc chắn có thể phòng trừ mối mọt trong một thời gian dài. Đặt tủ ở nơi khô ráo, thoát mát nhưng không bị ánh nắng chiếu trực tiếp vào.
Khi đặt sách tại những nơi có nguy cơ bị ẩm thấp, hãy dùng những miếng bìa cứng hoặc bìa các-tông thật dày ngăn giữa những cuốn sách. Những miếng bìa này có tác dụng như một máy hút ẩm, hút hơi nước trong không khí. Nhờ thế, sách của bạn sẽ không bị ẩm rồi sinh ra cong vênh.
Không nên để sách cọ xát trực tiếp lên tường thể này rất dễ gây ẩm mốc
Dù bạn để sách ở vị trí nào thì thỉnh thoảng cũng cần mang sách ra phơi ở nơi thoáng mát một ít phút trước khi cất lại. Điều này vừa giúp bạn thường xuyên nắm được “sức khỏe” những “người bạn” của mình, mặt khác, sách cũng rất cần “thở” để “xả” tất cả những nguy cơ như độ ẩm, bụi bặm, sự xâm nhập của công trùng bé xíu hoặc thậm chí là mùi ẩm mốc, khó chịu của các vật chứa do để lâu ngày.
4. Để giấy không bị ngả vàng
Sở dĩ sách hay bị ngả vàng vì giấy có nguồn gốc từ gỗ, vốn bản thân đã có màu vàng trước khi nó được tẩy trắng. Sau một thời gian, xenlulozơ trong giấy bị ô xy hóa sẽ chuyển sang màu vàng. Mặt khác giấy cũng có tuổi thọ của mình, để một thời gian dài tự nó cũng sẽ bị “lão hóa” như ngả vàng, mủn, mục.
Một kẻ thù khác nữa của giấy chính là ánh sáng. Ánh sáng quang học tới xenlulozơ, dần dần sẽ làm lộ ra màu sắc vốn có của giấy trước khi được tẩy trắng. Tất nhiên, tùy vào chất lượng của giấy mà tuổi thọ của chúng sẽ được kéo dài hay rút ngắn. Tuy vậy, cách bảo quản cũng là điều có ý nghĩa quyết định.
Tốt nhất bạn nên bảo quản sách trong tủ kính, gỗ tốt và có khả năng phản quang
Vì vậy để kéo dài tuổi thọ của giấy, người ta cần giảm bớt những nguy cơ trên. Để tránh tác hại của ánh sáng, bạn có thể dùng tủ kính phản quang và tránh phơi trực tiếp dưới ánh sáng mặt trời.
Thỉnh thoáng, nên để cho sách "thở" bằng cách đem ra phơi ở nơi khô thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp
Khí hậu nóng ẩm của Việt Nam là mối đe dọa đối với tuổi thọ của giấy. Vì vậy, hãy chú ý giữ cho sách càng khô thoáng, sạch sẽ càng tốt. Sự ẩm ướt, bụi bặm sẽ khiến quá trình ô xy hóa diễn ra nhanh hơn.
Trinh Trần
11-10-2014Top truyện tranh đặc sắc xuất bản tại Việt Nam tuần từ 4-11/10 10-10-2014Cận cảnh loạt truyện tranh đồng giá 5000đ tại Hà Nội 02-10-2014Truyện tranh nào đang được giới trẻ Hà Nội yêu thích nhất?