Theo Đông y, dưa chuột tên là hồ qua, thanh qua (dưa chuột non vỏ xanh) huỳnh (hoàng) qua (dưa chuột chín vàng) dân gian còn dùng tên dưa leo. Tên khoa học: Cucumis satirus L. Họ bầu bí, dưa chuột từ xưa vốn đã có tên Italia là Zucchini có nghĩa là “quả bé nhỏ”. Dưa chuột tính lạnh, vị ngọt vào các kinh tỳ, vị, đại tràng. Có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, chỉ khát. Chữa các chứng thấp nhiệt như kiết lỵ, chữa phù thũng. Ăn nhiều gây lạnh bụng, đầy bụng, không tiêu, gây hư nhiệt. Có sách ghi dưa chuột hơi có độc. Tránh ăn lúc trời mưa ẩm thấp, người mới ốm dậy. Trẻ em không nên lạm dụng dưa chuột sống. Kinh nghiệm dùng dưa chuột để ăn và làm thuốc đã có trên 4.000 năm ở Ai Cập và Ấn Độ.
 |
|
Dưa chuột. |
Theo các nhà dinh dưỡng học, quả dưa nhỏ mà vỏ càng xanh càng chứa hàm lượng biotin cao (là chất bổ dưỡng da tuyệt vời) hàm lượng vitamin C và selenium cao hơn nhiều so với quả to (hai nguyên tố này tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể, phòng chống bệnh tật).
Theo Tây y, dưa chuột có tác dụng lọc máu, hòa tan axít uric và muối urat, có tác dụng lợi tiểu, bài sỏi, bài chất béo xấu, phòng chống bệnh viêm khớp, thấp khớp dạng thống phong (gút), an thần nhẹ, hạ huyết áp, giảm sốt, tẩy giun sán (nhất là hạt). Ngày càng được dùng nhiều để chữa một số bệnh ngoài da như nếp nhăn, nứt nẻ, da mốc, tàn nhang, da nhờn. Để dưỡng da đắp dưa chuột tươi lên mặt, phòng chống rụng tóc.
Sau đây là một số cách dùng dưa chuột
- Để giải khát, khỏi khô miệng họng: Dưa chuột tươi sống, ăn cả quả hoặc bỏ ruột không bỏ vỏ thái dọc, ăn không hoặc chấm muối ớt. Tránh ăn nhiều khi đang đói, gây cồn ruột.
- Chữa hôi miệng do tỳ vị nhiệt: Dưa chuột gọt lấy vỏ nấu uống hằng ngày.
- Bồi bổ sức khỏe mùa hè chống mỏi mệt, uể oải: Nước dưa chuột hỗn hợp: Dưa chuột 1 quả, táo 1 quả, nước chanh 20g, mật ong 20g, cà rốt 1 củ. Ép các loại củ quả rồi cho mật ong, chanh trộn đều.
- Thức ăn khai vị: Dưa chuột với gừng: Dưa chuột thái lát mỏng. Gừng giã nhuyễn cho nước sôi chắt lấy nước gừng trộn với dưa chuột (cho người sợ dưa chuột lạnh gây đầy bụng).
- Thức ăn bổ dưỡng hằng ngày: Đó là món dưa chuột ngâm mắm kết hợp (mắm nhiều chất đạm, béo omega khoáng quý như ta đã biết). Dùng dưa chuột bao tử phơi héo đem ngâm vào mắm nêm xay mắm rô (mắm cá sắc) ớt, tỏi, gừng, riềng, ít đường. Sau 1 tuần lấy ra ăn với cơm.
- Trẻ em nóng sốt mùa hè khát nước, đòi uống nhiều nước: Ít có mồ hôi (sang thu trời mát tự khỏi). Cần thanh thử, ích khí, dưỡng âm (nên kết hợp Tây y xác định chẩn đoán sốt!). Dùng dưa chuột 250g, đậu phụ 500g nấu chín gia muối để trẻ ăn.
- Trẻ em bị lỵ mùa hè, do thấp nhiệt: 10 quả dưa chuột non thái nhỏ nấu với mật mía. Hoặc dưa chuột muối nấu lấy nước, nấu cháo cho trẻ ăn.
- Chữa động kinh: Lấy 50g dưa chuột non đun lấy nước cho 50g tiểu mạch vào, nấu cháo nhừ thêm 15g đường phèn.
- Thấp khớp: Dưa chuột 1 quả, bỏ ruột thái mỏng, mộc nhĩ 1 nắm. Muối 2,5g, dầu vừng 25g, mỳ chính 1,5g. Mỡ và xì dầu tùy ý. Xào mộc nhĩ trước cho dưa chuột sau, nêm gia vị.
- Tiêu viêm giảm đau: Dưa chuột giã nhuyễn đắp chữa mắt đau đỏ ngứa. Đắp lên chỗ bị ong kiến đốt (nọc sẽ tự ra) là kinh nghiệm của Joy Adkins ở Đại học Marshall (Mỹ) phổ biến cho ai đi du lịch vùng nhiệt đới. Có thể dùng cho những trường hợp môi nẻ, da mẩn đỏ, bị bỏng.
- Lợi tiểu tiêu phù: Dưa chuột thái lát nấu sôi với giấm, ăn cả cái lẫn nước.
- Làm mỹ phẩm (nữ hoàng Cléopatra cách đây 2000 năm có làn da đẹp đến già là nhờ các chế phẩm xoa mặt làm bằng dưa chuột).
- Để da trắng hồng, không có nếp nhăn: Lấy 2 lát dưa chuột nghiền nát nhuyễn trộn kem bôi mặt, 1 thìa dầu ôliu (và có thể 1 thìa mật ong) trộn đều thành hỗn hợp mịn dẻo rồi cho vào tủ lạnh nửa giờ. Trước khi đi ngủ xoa lên mặt để 30 phút - 1 giờ thì rửa sạch và để cho khô trước khi đi nằm.
- Chữa da mặt xạm, rộp, thô do bôi mỹ phẩm “rởm”, ra nắng nhiều: Dưa chuột 2 quả, mướp 1 quả thái miếng ép lấy nước cho mật ong vừa đủ thành một thứ nước uống ngọt. Bã nhào nhuyễn với đậu phụ thành thuốc đắp 20 phút thì rửa sạch. Cách ngày một lần. Còn dùng chữa nếp nhăn trên mặt.
- Chữa tàn nhang: Dưa chuột 1 quả thái nhỏ ép lấy nước trộn sữa chua thành kem bôi mặt. Mỗi lần 20 phút. Ngày 1-2 lần. Dưa chuột chữa nhiều tổn thương khác trên mặt: mũi đỏ, lang ben...
- Giảm béo: Hằng ngày lấy khoảng 120g dưa chuột tươi thái miếng, hoặc thái sợi, trộn dầu dấm, gia vị để ăn như một món salat. Có thể kèm với giá đậu xanh sống, cà chua chín tươi sống, củ cải...
- Dưa chuột 200g, bí đao 200g, sơn tra 50g, vỏ quýt tươi 30g, mật ong vừa đủ, dưa, bí bỏ vỏ, sơn tra bỏ hạt, vỏ quýt thái nhỏ. Ép lấy nước hòa mật ong uống hằng ngày (có thể thêm củ cải tươi).
- Dưa chuột muối được sản xuất công nghiệp, đóng vào lọ với dưa chuột nhiều cỡ to, nhỏ, bao tử, để ăn với cơm. Kèm các món ăn béo khỏi ngấy, dễ tiêu chống béo.
- Chữa bệnh của người già xơ cứng động mạch: Trứng gà 4 quả (bỏ lòng đỏ, lấy lòng trắng). Dưa chuột bao tử 100g và cà chua chín 100g thái nhỏ. Đánh đều 3 thứ nêm gia vị rán dầu vừng. Tuần ăn 2 lần, liền 5 tuần.
- Phòng ung thư: Các nhà khoa học đã nghiên cứu đưa ra tháp thực phẩm phòng ung thư thì dưa chuột đứng thứ 34 (đu đủ 35, dưa bở 36...).
- Tăng cường miễn dịch phòng chữa ung thư: Dưa chuột 30-60g ăn hằng ngày hoặc ép lấy nước uống.
- Dưa chuột ngâm dấm đường: Dưa chuột 500g, dấm trắng 30g, đường trắng 50g, dầu mè 5g, gừng 1 củ con bỏ vỏ thái chỉ. Dưa chuột thái tròn bỏ ruột. Ngâm 30 phút vào nước dấm đường gừng. Vớt ra để ráo tưới dầu vừng lên. Ăn với cơm.
- Tác dụng thải độc bảo vệ cơ thể: Đó là yêu cầu cần thiết phải quan tâm hằng ngày. Để chọn thức ăn lành và có tác dụng thải độc đã có danh sách được đưa ra, trong đó dưa chuột xếp thứ 26/50 vì có tác dụng lợi tiểu rõ rệt để thải độc qua đường tiết niệu.
Theo Suckhoedoisong