Trẻ nhỏ thường xuyên sử dụng các món đồ trong gia đình với mục đích mà bạn cho là “chẳng giống ai”, những món đồ bỏ đi bé vẫn giữ lại và nghĩ ra đủ cách để chơi với nó, thỉnh  thoảng lại làm bạn cáu vì những “thí nghiệm” gây hỏng hóc cho đồ đạc trong nhà?

Nếu câu trả lời là đúng thì đừng vội trách mắng trẻ, với đầu óc tưởng tượng phong phú, thích thử nghiệm những điều mới mẻ như vậy, biết đâu bé nhà bạn sẽ là nhà sáng chế tài ba trong tương lai. Dưới đây là 6 cách để khích lệ trẻ phát huy khả năng sáng tạo.

Đừng giải quyết mọi vấn đề cho con

Điểm chung của tất cả các nhà sáng chế vĩ đại đó là khả năng giải quyết vấn đề rất cao. Steve Jobs đã không chỉ đơn thuần phàn nàn về việc chỉ có thể chạy 1 đĩa nhạc trong chiếc máy Walkman, ông ấy đã nghĩ cách giải quyết vấn đề và thay đổi hoàn toàn nền công nghiệp âm nhạc bằng với chiếc máy Ipod.

Để con bạn tự nghĩ cách giải quyết vấn đề sẽ giúp bé tăng cường khả năng suy luận. Con trai tôi đã tự nghĩ ra một hệ thống bậc thang “phức tạp” bằng các đồ vật khác nhau để lấy một quyển sách trên giá cao.

Để con bạn tự nghĩ cách giải quyết vấn đề sẽ giúp bé tăng cường khả năng suy luận.

Tôi hoàn toàn có thể lấy giúp con, vừa để tiết kiệm thời gian, vừa đỡ lo bé bị ngã, nhưng tôi đã chỉ đứng gần và quan sát, để bé tự tìm ra cách giải quyết một vấn đề là cách rất tốt để rèn luyện khả năng sáng tạo của bé.

Bạn có thể từng bước nâng cao kỹ năng giải quyết vấn đề của trẻ từ những việc đơn giản như để bé tự ý sắp xếp đồ chơi của mình đến những việc phức tạp hơn như để bé tự nghĩ cách sửa món đồ chơi bị hỏng.

Khuyến khích bé chơi đồ chơi sáng tạo và những trò chơi tự do, tự phát

Có rất nhiều đồ chơi giúp rèn luyện trí sáng tạo của trẻ. Những khối gỗ nhiều màu cho bé tự do xếp hình có thể là một khởi đầu tốt. Đất nặn, gấp giấy thủ công, may quần áo cho búp bê…đều là những trò chơi rất tốt giúp phát triển trí sáng tạo.

Hãy khuyến khích con bạn chơi đồ chơi theo cách sáng tạo, nghĩ đến những điều mới mẻ – nghĩ ra ngoài chiếc hộp. Sáng tạo là kết hợp những vật liệu, dụng cụ sẵn có và tìm ra cách sử dụng mới. Giấy và keo dính đã có từ rất lâu trước khi giấy ghi chú (sticky note) ra đời.

Hãy cất hướng dẫn sử dụng đi

Rất nhiều đồ chơi cho trẻ có kèm hướng dẫn sử dụng, hoặc hình ảnh ví dụ cách chơi. Hãy để con của bạn xem hướng dẫn và chơi thử một hai lần đầu, sau đó cất tờ hướng dẫn đi.

Khi tôi mua đồ chơi xếp hình Lego cho con, sau khi bé đã lắp ráp được theo hướng dẫn, tôi khuyến khích bé thử tạo ra những món đồ chơi khác, không có hướng dẫn trong sách.

Khi con khoe với bạn về những “sáng chế” của chúng, hãy dành sự quan tâm, khen ngợi và chỉ ra những điểm tốt chúng đã làm, khuyến khích chúng tiếp tục sáng tạo. Hỏi con về những ý tưởng con đang định tiếp tục làm.

Đã không có bất cứ một hướng dẫn nào về chế tạo bong đèn, bắt nguồn từ nhu cầu bản thân, Edison đã phải thử hàng nghìn cách trước khi phát minh ra bóng đèn.

Hãy kích thích trí tò mò của trẻ

Hãy cho phép trẻ tháo tung đồ chơi ra và tự tìm cách lắp ráp chúng lại.

Cha mẹ thường trách mắng và ngăn cấm khi trẻ phá hỏng đồ đạc, nhưng bản chất của việc bé cầm một món đồ gì đó lên và đập nó ra là bé đang muốn tìm hiểu xem bên trong món đồ đó có gì, với những món đồ không đắt tiền và không quan trọng… hãy cho bé cơ hội tự do khám phá.

Hãy kích thích trí tò mò của trẻ, việc tháo lắp đồ chơi có thể giúp trẻ hiểu được những khái niệm cơ bản về cơ khí, từ đó phát triển những sáng tạo riêng.

Khi bạn hoặc một người thợ đang sửa chữa đồ đạc, hãy khuyến khích bé quan sát và đặt ra câu hỏi.

Hãy chỉ cho con thấy những sáng chế của những người thân quen xung quanh, dù nhỏ  nhưng rất có ích trong cuộc sống hàng ngày.

Cha tôi đã từng nghĩ ra một hệ thống thoát nước bằng dây thừng, xô, chậu và ống nhựa trong nhà khi trời mưa bão chưa thể gọi thợ đến sửa.

Con tôi đã rất thích thú khi nhìn thấy “công trình” đó và bé đã thử bắt chước làm một “hệ thống” vận chuyển đồ từ trên giường tầng của bé xuống đất.

Hãy luôn tạo cảm hứng cho con, những “sáng chế” ngày hôm nay có thể trở thành công trình vĩ đại mai sau.

Thường xuyên cho bé ra ngoài chơi để bé được tiếp xúc với thiên nhiên

Rất nhiều phát minh được tạo ra từ cảm hứng với thiên nhiên. Cánh của máy bay trực thăng có hình giống như hạt của cây phong, cánh của loài bướm Morpho đã truyền cảm hứng cho các nhà khoa học tạo ra một loại hợp chất sinh học nano có thể dùng trong sản xuất các thiết bị điện tử…

Còn rất nhiều phát minh khác được lấy cảm hứng từ khoa học, bạn có thể tìm hiểu và kể cho con, khuyến khích con khám phá thiên nhiên.

Dạ Thảo (tổng hợp và dịch). Ảnh: Nghĩa Phạm