Gà là loại gia cầm được nuôi phổ biến trên khắp thế giới.
Hằng ngày, chúng ta thường chế biến nhiều món ăn hấp dẫn từ thịt gà như gà hấp
lá chanh, gà xé phay, gà rô-ti,… nhưng sử dụng thịt gà để làm thuốc như thế nào
thì còn ít người biết.
Gà rất đa dạng về chủng loại như gà ri, gà đông cảo, gà ác,
gà chọi. Nhiều bộ phận của gà được dân gian và y học cổ truyền dùng làm thuốc
như thịt gà (kê nhục, trứng gà (kê tử), mật gà (kê đảm), màng mề gà (kê nội kim
hay kê hoàng bì), xương gà (kê cốt), chân gà (kê cước), gan gà (kê can). Bài
viết này chúng tôi chỉ giới hạn cách chữa bệnh từ thịt gà.
Theo Đông y, thịt gà vị ngọt, tính ấm có tác dụng ôn trung
ích khí, bổ tinh tủy. Thường dùng cho các trường hợp gầy yếu sút cân, suy kiệt,
đầy bụng không tiêu, ăn kém, tiêu chảy, lỵ, phù nề, tiểu dắt, di niệu, huyết
trắng, sau đẻ ít sữa, bệnh tiểu đường.
Một số món ăn - bài thuốc chữa bệnh từ thịt gà:
Gà hầm sâm quy: gà giò 1 con; nhân sâm, đương quy, muối ăn
mỗi thứ đều 15g. Gà làm sạch, luộc chín, róc bỏ xương, cho nhân sâm, đương quy
và muối ăn vào hầm chín nhừ. Ăn hết trong một vài lần. Dùng cho người viêm gan;
phụ nữ sau nạo sảy thai, sau đẻ.
Gà hầm sâm quy tốt
cho người bệnh viêm gan, phụ nữ sau đẻ.
Gà hầm sâm hồi xuyên
tiêu: gà 1 con, nhân sâm 10g, tiểu hồi 10g, xuyên tiêu 6g. Gà làm sạch, cho
các vị thuốc cùng với chút rượu, đường, dầu, mắm, gia vị vào bụng gà buộc lại,
thêm nước, hầm cách thủy, ăn khi đói. Dùng cho các bệnh nhân đau bụng, đầy hơi,
mệt mỏi.
Gà hầm thảo quả, bột nghệ, hồ tiêu, vỏ quýt: gà trống 1 con,
thảo quả 2 quả, bột nghệ 3g (hoặc nghệ tươi), hồ tiêu 6g, vỏ quýt 3g, thêm
hành, dấm, nước mắm và lượng nước thích hợp, nấu nhừ, ăn khi đói. Dùng cho các
trường hợp suy nhược cơ thể, đầy bụng không tiêu.
Gà hấp hoàng kỳ:
gà mái giò 1 con, hoàng kỳ 60g. Gà làm sạch, cho vào nồi hấp cùng hoàng kỳ,
thêm gừng, hành, muối, gia vị, hầm trong 3 giờ. Dùng cho các trường hợp sa dạ
dày, sa thận, sa trực tràng, sa tử cung.
Gà trống hầm rượu:
gà trống 1 con làm sạch, cho rượu vào hầm chín. Dùng cho các trường hợp thận hư
ù tai chóng mặt.
Hoàng thư kê mễ phạn:
gà mái (hoàng thư kê) 1 con, gạo trắng (mễ phạn) và bách hợp với một lượng
thích hợp. Gà làm sạch bỏ ruột, cho gạo và bách hợp vào bụng gà khâu lại, thêm
nước, gia vị, nấu chín cho ăn. Dùng cho các trường hợp suy nhược gầy còm, huyết
hư sau đẻ.
Gà kho riềng: gà
trống 1 con; riềng, thảo quả mỗi thứ 6g; trần bì, hồ tiêu mỗi thứ 3g. Gà làm
sạch chặt khúc, các dược liệu cho vào túi vải xô, thêm nước, hành, dấm, gia vị,
đun nhỏ lửa cho chín nhừ, chia ăn nhiều lần. Dùng cho các trường hợp suy nhược
ăn kém, chậm tiêu, đau bụng.
Gà hầm xích đậu:
gà mái ri lông vàng (hoàng thư kê) 1 con, xích tiểu đậu 30g, thảo quả 3g. Gà
làm sạch, tất cả cho vào nồi, thêm nước, muối, mắm, gừng tươi, hành sống; đun
to lửa cho sôi, đun nhỏ lửa cho chín nhừ, chia ăn nhiều lần. Dùng cho các
trường hợp thiểu dưỡng gây phù mặt và chân tay.
Gà thập cẩm: thịt
gà trống (hoàng hùng kê) 150g, bột mì 210g, hành củ 15g, bột tiêu, gừng, các
gia vị khác với liều lượng thích hợp. Thịt gà cùng với hành, tiêu, gừng và các
gia vị khác băm trộn sẵn để làm nhân. Bột mì thêm nước nhào trộn, cán thành
bánh. Làm bánh có nhân là thịt gà cùng gia vị, luộc hay hấp chín, làm bữa ăn
chính, cho ăn khi đói, ngày 1 lần trong 1 đợt 5 - 10 ngày. Dùng cho người cao
tuổi tỳ vị hư nhược gầy còm, da khô nhẽo.
Lưu ý: Người có cơ
địa mẫn cảm, dị ứng như hen suyễn phong thấp dễ có phản ứng mẩn ngứa, nổi ban,
khó thở khi ăn da gà, gan gà; khi làm các món gà kho, gà hầm, thêm gừng tươi đập
dập hoặc thái mỏng làm gia vị và giải mẫn cảm theo kinh nghiệm dân gian.
Theo TS. Nguyễn Đức
Quang – Sức khỏe và đời sống