Lễ hội Then Kin Pang là nét sinh hoạt tâm linh độc đáo đã có từ rất lâu đời. Đây được xem là nghi lễ mang tính tôn giáo của người dân tộc Thái trắng ở Khổng Lào (Phong Thổ - Lai Châu) về vị thần là các ông Then, bà Then.
Người Thái trắng quan niệm rằng phía trên thế giới thực của con người là thế giới của vua Trời và cõi trời cũng là một Mường, trong đó có các tướng lĩnh của vua trời là các Then.
Với tấm lòng thơm thảo dành cho bà con bản Mường ở dưới trần gian, hằng năm vua Trời phái các vị Then xuống hạ giới để cứu giúp bà con. Khi bắt đầu mùa mưa đến, “lộc trời” sẽ tưới cho mùa màng cây cỏ, cho vạn vật đâm chồi nảy lộc, gột rửa những điều kém may mắn, xua tan đi bệnh tật làm cho bản Mường trở nên hạnh phúc và may mắn hơn.
 |
|
Điệu múa mang đậm bản sắc dân tộc Thái
|
Chính vì vậy, lễ hội Then Kin Pang được người Thái trắng tổ chức vào đầu mùa mưa của tháng 3 âm lịch để tạ ơn ông Then, Bà Then và cầu mưa, cầu mùa, cầu phúc, cầu lộc cho cho gia đình và bản Mường.
Về sau, lễ hội được bà con thống nhất tổ chức ấn định vào ngày 10/3 âm lịch hằng năm. Cụ Mào Thị Chấp (80 tuổi), dân tộc Thái trắng (xã bản lang) chia sẻ:
“Lễ hội Then Kin Pang giờ đây khác so với ngày xưa lắm, ngày xưa không đông vui như thế này đâu. Ngày xưa bản nào thì tự tổ chức bản ấy, có bản còn tổ chức tận mấy ngày liền, không khác gì ngày tết cả. Giờ thì đông vui quá, các bản đều tập trung về Khổng Lào hết. Năm nào tôi cũng cùng con cháu đến đây để tạ ơn Then và xin lộc của Then cho gia đình mình”.
 |
|
Hát Then là điều không thể thiếu trong lễ hội Then Kin Pang
|
Đến với lễ hội Then Kin Pang, chúng ta sẽ được thả hồn trong những lời hát then đầy triết lý nhân sinh, chưa đựng ước nguyện của cả bản Mường.
Giữ cho bản chắc bền
Giữ cho mường cường thịnh
Nàng tướng tôi mạn hầu
Nàng then tôi mạn phép
Làm cho Mường Tso bừng sáng
Hàng tướng vừa lòng
Hàng Then vui tận gốc.
 |
|
Thi đẩy gậy.
|
Đến với lễ hội Then Kin Pang, không chỉ có bà con dân tộc Thái trắng, mà còn có rất nhiều bà con dân tộc dao, H’ Mông…ở các bản khác cũng về dự. Trên gương mặt họ luôn rạng rỡ những nụ cười đầy phấn khởi, nô nức kéo nhau về hội giống như đây là ngày hội của chính dân tộc mình.
 |
|
Niềm vui ngày hội của những già làng.
|
Cụ Lý Tả Mẩn, 76 tuổi người dân tộc Dao (bản Nậm Khay, Khổng Lào) chia sẻ: “Dù đây là lễ hội của người Thái trắng nhưng năm nào tôi cũng đến xem vì lễ hội này rất vui, có cả con cháu, dâu rể người Thái của tôi cũng tham gia. Người Dao chúng tôi cũng có lễ hội nhưng không tổ chức hát múa lớn như thế này”.
Cũng theo bà Mẩn, dù là lễ hội của dân tộc nào đi chăng nữa thì đến với lễ hội Then Kin Pang, tất cả đều mang trong mình một niềm vui, niềm phấn khởi và cả sự thỏa mãn bao lâu chờ đợi.
 |
|
Bên cạnh người Thái trắng, có rất đông người Dao tham dự lễ hội này.
|
Họ không chỉ thưởng thức lễ hội qua không gian âm nhạc, trò chơi dân gian truyền thống mà còn cảm nhận được không khí của một ngày hội thực sự. Đây cũng là nơi bạn bè gặp gỡ hàn huyên trò chuyện, nơi đôi trai gái hẹn hò trao nhau ánh mắt tình tứ…hay đơn giản đối với lũ trẻ con đây là dịp được mặc quần áo mới đi hội…
Lễ hội Then Kin Pang còn là nơi tái hiện những trò chơi dân gian đặc sắc của người Thái trắng như ném còn, đẩy gậy, kéo co, đặc biệt là lễ hội té nước bên dòng sông Nậm So.
 |
|
Thi kéo co.
|
Bên cạnh đó đây là dịp để các bàn tay tài hoa khéo léo của người phụ nữ Thái trắng được thể hiện những món ăn ngon của dân tộc mình. Không thể lẫn vào đâu trong mâm cỗ người Thái trắng với các món đặc trưng như xôi bốn mùa, mắng đắng, rêu đá, cá bống vùi do… Tất cả đều mang hương vị của núi rừng nơi đây.
 |
|
Lễ hội té nước đặc sắc bên dòng sông Nậm So.
|
 |
|
Những món ăn mang đậm bản sắc của người Thái trắng.
|
Đã nhiều năm trôi qua, lễ hội Then Kin Pang vẫn giữ được cho mình những nét đặc sắc riêng, xứng đáng là “tài sản” vô giá trong kho tàng văn hóa tinh thần của người Thái trắng nơi đây, là bản sắc độc đáo góp phần tô điểm thêm cho nền văn hóa các dân tộc anh em ở nước ta.
>> Xemthêm:
Phan Thị Hồng Nhâm
Chia sẻ ảnh bài viết về lễ hội truyền thống của bạn tại đây.