Ẩm thực cung đình Huế

Nhà văn Nguyễn Tuân đã từng nhận xét rằng “người Huế ăn bằng mắt, bằng mũi trước khi ăn bằng miệng”. Bởi rau, dưa, củ được tỉa thành những bông hoa, rau muống ăn sống phải chẻ như sợi bún, bánh đậu xanh được nặn thành hình trái cây với màu sắc như thật, chả thịt lợn kết hợp với rau củ xếp thành hình công, phượng.

15.6084

Nói đến ăn uống xứ Huế, người ta thường nghĩ đến lối ăn cung đình, một phong cách ẩm thực được hình thành để phục vụ triều đình nhà Nguyễn trong hơn một thế kỷ đóng đô ở đây. Mặc dù nền quân chủ ở nước ta đã sụp đổ từ lâu, nhưng trong hồi ức một số người cao tuổi, Huế vẫn còn giữ được một phần hình ảnh ăn uống chốn cung đình xưa. Theo sách Đại Nam hội điển sự lệ biên soạn dưới thời nhà Nguyễn, thì Quang Lộc Tự là cơ quan lo việc cỗ bàn triều đình, gồm cỗ cúng trong những ngày lễ trọng đại, ban yến cho các vị tân khoa đỗ tiến sĩ. Cỗ bàn thường được chia thành các loại: Cỗ hạng lớn gồm 161 phẩm vị, cỗ ngọc soạn có 30 đĩa, cỗ quý có 50 phẩm vị, cỗ điểm tâm có 12 vị. Ngoài ra, còn có cỗ chay để cúng ở các chùa, hạng nhất có 25 món, hạng hai có 20 món...

Theo lời người trong hoàng tộc kể lại thì có một món

ăn lạ là “sâu mây”. Đây là một loại ấu trùng sống trong thân cây mây mọc trên rừng. Người ta chặt mây, lấy những con sâu đó đem thả vào ngọn cây mía trồng trong vườn. Con nhộng đục thân mía để ăn, chờ đúng ngày nhộng vừa lớn mới chẻ cây mía ra lấy. Ngoài ra, còn có một loại thức ăn được vua chúa nhà Nguyễn ưa thích, đó là con đuông sống trên ngọn cây dừa, muốn lấy nó người ta phải chặt đi cả cây. Còn theo những người già kể lại, các bữa ăn hàng ngày của ông hoàng bà chúa trong cung không khác những bữa ăn của dân thường là bao. Vào đầu thế kỷ này, một vị phu nhân trong hoàng tộc đã ghi lại những món bà thường ăn để truyền cho con cháu học theo. Tập sách mỏng có tên là Thực Phổ Bách Thiện, giới thiệu 100 món ăn theo thể văn vần. Đó là những món ăn thông thường, chỉ khác ở chỗ cách nấu nướng sạch sẽ, thực phẩm có chọn lọc hơn và đặc biệt là cách trình bày đẹp và tinh xảo.

Phong cá

ch ẩm thực cung đình ngày nay đang được tái hiện trong những thực đơn của khách sạn và nhà hàng ở Huế. Du khách có thể tới Tịnh Gia Viên của nghệ nhân Tôn Nữ Hà, tìm lại hình ảnh của những bữa ăn cầu kỳ trong khung cảnh vườn cây của các dinh thự xưa. Đến 15 Tống Duy Tân, để chiêm ngưỡng những bông hoa hồng, hoa cúc sống động như thật do nghệ nhân Hương Trà làm từ bột đậu xanh. Nhưng để thưởng thức không khí đích thực của chốn hoàng cung, thì hãy tìm đến phủ đệ xưa của cung An Định. Nơi đây, hình ảnh buổi dạ yến xưa được làm sống lại, khiến du khách như đang trong khung cảnh thực của một đêm mùa thu xứ Huế, nhưng lại mang không khí hư ảo của một thời xa xưa.
(Theo Heritage, số45).

Gửi câu hỏi tư vấn tại đây hoặc về [email protected]