Một giờ
đồng hồ lái xe trong điều kiện giao thông đông đúc có thể sánh ngang với
6 giờ lao động chân tay thông thường. Do đó, không quá khó hiểu khi người cầm
lái rất dễ
ngủ gật.
Đối phó với cơn buồn ngủ
Thống kê cho thấy, ngủ gật sau
tay lái là nguyên nhân dẫn tới 20% số vụ tai nạn,
đặc biệt với
chuyến đi dài ngày. Theo nhận xét của các chuyên gia thì nguy cơ
ngủ gật sẽ tăng rất cao nếu cầm lái quá 12 tiếng đồng hồ liên tục.
Thần kinh mệt mỏi
Trên thực tế, nếu lái xe
đường dài, người cầm lái hay gặp vấn đề với những cơn
buồn ngủ. Nhưng sẽ mệt mỏi hơn rất nhiều khi lái xe trong thành phố, đặc biệt
vào giờ cao điểm hoặc gặp ùn tắc giao thông hay khi thời tiết nóng nực bởi hệ
thần kinh và mắt đều phải hoạt động với cường độ cao.
Đó là chưa tính đến tác động của khí thải độc hại. Chính những yếu tố này dễ
khiến hệ thần kinh mệt mỏi và dẫn đến cơn buồn ngủ.
Nhịp độ sinh học
Theo một nghiên cứu khoa học thì đồng hồ sinh học của bạn sẽ
hạ thấp trong một
khoảng thời gian nhất định và rất nguy hiểm, nhất là khi bạn lái xe từ nửa đêm
đến 6 giờ sáng hoặc từ 2-4 giờ chiều. Đàn ông dưới 30 tuổi thường dễ ngủ gật
nhất sau vôlăng vào khoảng thời gian đầu giờ sáng.
Trong khi đó, với độ tuổi trung niên thì khoảng thời gian “đáng ngại” nhất lại là vào
giữa chiều. Cơn buồn ngủ cũng thường xuất hiện sau khi ăn, đặc biệt là khoảng
thời gian 20 phút sau bữa ăn (khi thức ăn bắt đầu tiêu hóa).
Những nghiên cứu mới đây cho thấy, luôn có dấu hiệu báo trước cơn ngủ gật sẽ
đến. Để xác định được những cơn buồn ngủ có thể khiến người cầm lái không còn
tỉnh táo, theo các bác sĩ, đầu tiên tài xế cảm thấy “nặng” ở vùng gáy, cổ, lưng,
sau đó xuất hiện triệu chứng mỏi mắt, cảm nhận hình ảnh chậm, không rõ nét,
nhiều người còn cảm thấy như có vật đè nặng lên mắt…
Và khi mắt nhắm lại thì cũng gần như là lúc bắt đầu
giấc ngủ, dù cũng có ngoại
lệ khi nhiều người ngủ mà vẫn mở mắt. Ngay sau đó, tài xế sẽ mất đi sự kiểm soát
tay lái. Những lần “gà gật” đó tuy chỉ diễn ra trong khoảng 2-3 giây nhưng lại
vô cùng nguy hiểm, vì khi ngủ gật, tay của người lái vẫn có thể vẫn xoay vôlăng
một cách vô thức.
Mẹo chống ngủ gật
Để tạm thời xua đi sự buồn ngủ, có thể mátxa tai một chút, sau đó ấn gáy vào ghế
khoảng 5-6 lần. Có thể mátxa cổ, lồng hai tay vào nhau chà xát mạnh… Sau đó, nên
thư giãn, nhắm mắt lại, dùng 2 bàn tay che mắt trong khoảng 30 giây.
Kết thúc bằng việc ra khỏi xe, hít thở sâu 7-8 lần và vài động tác thể dục nhẹ
như vặn lưng, đứng lên ngồi xuống… Một trong những cách tránh buồn ngủ nữa là
nói chuyện với người cùng đi trên xe hoặc nghe nhạc sôi động.
Nhai kẹo có bạc hà cũng phần nào giảm cơn buồn ngủ hoặc ra khỏi xe và lau mặt
bằng nước lạnh. Ngoài ra, hạ thấp nhiệt độ trong xe xuống cũng là một cách hay
để giảm buồn ngủ. Nên nhớ, những biện pháp này chỉ là tạm thời chứ không thể giúp xua đi cơn buồn ngủ.
Để tránh ngủ gật thì khi cảm thấy buồn ngủ nên lập tức tìm chỗ đỗ xe an toàn và
tranh thủ chợp mắt, dù chỉ 10-15 phút.
Theo lời khuyên của các chuyên gia, phương thuốc hiệu nghiệm nhất chống ngủ gật
khi lái xe chính là giấc ngủ. Không nên thường xuyên tìm sự hỗ trợ của càphê hay
trà, vì tác dụng chống buồn ngủ của càphê kéo dài không lâu và khi nó hết tác
dụng, cưỡng lại ngủ gật còn khó hơn nhiều.
Tốt hơn nên ngậm và nhấm nháp vài lát chanh khi buồn ngủ. Việc quan trọng để
tránh những sự cố có thể xảy ra khi đang lái xe mà ngủ gật, là nên tránh cầm lái
trong tình trạng thiếu ngủ, và nếu có triệu chứng cảm sốt, mệt mỏi thì không nên
lái xe.
Cần tránh sử dụng các loại thuốc an thần và trước mỗi chuyến đi dài không nên
uống rượu. Không lái xe khi đang sử dụng thuốc theo chỉ định, vì tác dụng phụ
của thuốc cũng có thể gây nên những cơn buồn ngủ. Nếu bạn đang phải lái xe đường
dài hoặc một chuyến đi xa, cứ 2 giờ trong chuyến đi nghỉ khoảng 15-20 phút. Tuy
khoảng thời gian ngắn ngủi nhưng lại vô cùng quan trọng.
Lái xe nên cố gắng tránh những chuyến đi dài ngày vào giữa đêm và 6 giờ sáng.
Biện pháp có tính bắt buộc với xe chạy đường dài là phải có lái phụ.