Phải làm sao để diễn đạt
cảm xúc của bạn có thể là thất vọng,
tức giận mà không làm tổn thương
người nghe là điều không dễ dàng. Theo các chuyên gia tâm lý trẻ em, dù trong
tình huống nào bố mẹ
cũng không bao giờ 3 câu dưới đây. Thay vào đó, có những lựa chọn khác để giúp con thay đổi thái độ
và nhận ra
sai sót mà không làm chúng cảm thấy
xấu hổ,
sợ hãi hay tội lỗi.
1. "Con làm bố/mẹ không chịu nổi!"
Thay vì nhấn mạnh vào sai sót của trẻ, hãy nói "Bố/mẹ không thích con làm như vậy". Thể hiện
sự giận dữ chỉ khiến tình huống
tồi tệ hơn, gây ảnh hưởng tiêu cực tới mối quan hệ của cha mẹ với
con sau này.
Bạn cần giải thích cho con biết tại sao
cư xử như vậy là không tốt và nên làm gì để
thay đổi. Giúp con hiểu được rằng
hành động của chúng "làm bạn phiền lòng" nhưng không được để con
cảm thấy chúng là người chịu trách nhiệm cho trạng thái tinh thần và cảm xúc của bạn. Những trẻ như
vậy thường lớn lên với biểu hiện thiếu tự tin và hay nóng giận.
Cần một chút kiên nhẫn và
thấu hiểu khi con bướng bỉnh, không nghe lời
2. "Con nghĩ gì mà làm như vậy?"
Câu nói này có thể khiến trẻ cảm thấy xấu hổ về bản thân, và khi lớn lên, chúng tiếp tục nghi
ngờ khả năng của mình. Câu nói đó tập trung vào lỗi lầm hơn là xem xét hoàn cảnh khiến trẻ làm việc
đó và các yếu tố khác như tâm trạng, kỳ vọng của bố mẹ có thể khiến đánh giá thiếu khách
quan.
Ví dụ: khi bước vào phòng ngủ và thấy cô con gái 5 tuổi đang cắt chiếc áo yêu thích của mình,
bạn có thể quát lên "Ai cho con làm vậy". Hãy kiềm chế cảm xúc và nhớ rằng, dù trong tình huống
nào, hành động của trẻ đôi khi chỉ là muốn gây sự
chú ý của cha mẹ hoặc đơn thuần chỉ là sự "sáng
tạo" của trẻ con mà thôi.
Phản ứng của bạn khiến trẻ cảm thấy cha mẹ chỉ chú ý vào sai sót của chúng chứ không chỉ cho
chúng cách sửa đổi. Và đó chính là "công thức" để nuôi dạy một đứa trẻ không hạnh phúc.
Thay vì thế, hãy đi thẳng vào vấn đề như "Bố/mẹ không thích khi con làm như thế…." để giúp trẻ
nhận ra
bản chất sự việc và cách sữa chữa sai lầm.
Chúng ta nên dạy con hiểu rằng, cách cư xử
thực ra là một sự lựa chọn và chúng ta có thể học cách
ra quyết định đúng đắn
3. "Hãy làm thế này… hoặc thế này!"
Câu nói này chỉ khiến trẻ thay đổi cách cư xử vì cảm giác sợ hãi (cha mẹ mắng, phạt…), và hậu
quả là hướng trẻ tới cách giải quyết vấn đề bằng sự ép buộc hay đe dọa. Cách tốt hơn trong tình
huống này là câu nói "Khi con làm như vậy…, bố/mẹ cảm thấy…". Như thế bạn đã cho con cơ hội để hiểu
cảm giác của mẹ cũng như hiểu rõ hơn về thái độ và cách cư xử của mình.
Điểm chung của ba câu nói trên là bạn tập trung sự chú ý của mình vào con, chứ không phải hành
động nhất thời của con. Trong nhiều tình huống, vấn đề chỉ nằm ở một câu nói hay hành động nào đó.
Cách phản ứng thái quá chỉ khiến tình hình tồi tệ hơn vì bạn đã không chú ý đến bản chất sự việc
(hành vi của con) mà đánh đồng rằng trẻ chính là vấn đề.
Chúng ta nên dạy con hiểu rằng, cách cư xử thực ra là một sự lựa chọn và chúng ta có thể học
cách ra quyết định đúng đắn. Một quyết định sai không có nghĩa bạn là người xấu, nó chỉ đơn giản là
một sai lầm và mọi người đều cần được trải nghiệm để trưởng thành hơn.
Theo Bana Houz - Trí Thức Trẻ