Thực phẩm chức năng - Nghe quen nhưng hiểu lơ mơ

Khoảng chục năm trở lại đây, thực phẩm chức năng là cụm từ không còn xa lạ với người dân Việt Nam. Tuy nhiên, không phải ai cũng có nhận thức đầy đủ về mặt hàng đặc biệt này.

Không phải thần dược 

Đã gần nửa năm qua, bố mẹ chị Đỗ Phương My (số nhà 5, phố Trần Nhật Duật, Hà Nội) không còn kêu đau nhức những hôm trở trời. Bố mẹ chị My bị thấp khớp, những lúc mưa gió hay thời tiết thất thường, chân nhức buốt và chỉ có cách duy nhất là dùng thuốc giảm đau.

Chị My vốn là sinh viên trường Cao đẳng Dược ở Hải Dương. Nhờ đọc nhiều tài liệu về thực phẩm chức năng, chị biết Glucosamine là chất bổ dưỡng rất tốt, bổ sung canxi và giúp xương chắc khỏe, chị quyết định mua thuốc về cho bố mẹ dùng.

"Mỗi hộp 100 viên, ngày uống 2 viên. Sau 3 tháng, bố mẹ tôi không còn thấy kêu đau mỏi mỗi khi thời tiết thay đổi nữa", chị My nói.  

Hiện nay, không chỉ bố mẹ mà bà ngoại chị My cũng dùng sản phẩm này. Gia đình chị My là một trong số ngày càng nhiều gia đình ở Việt Nam biết và bắt đầu sử dụng thực phẩm chức năng, khi sản phẩm này đã tương đối phổ biến trên thị trường.  

Tuy nhiên, chị My cũng cho biết: "Nhiều người bán hàng vì quá chú trọng lợi nhuận mà quảng cáo thái quá về sản phẩm khiến người tiêu dùng hiểu sai về thực phẩm chức năng. Ví dụ thực phẩm chức năng chữa được ung thư. Thực tế, thực phẩm chức năng chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị thôi. Vì quảng cáo hơi quá, khi sử dụng, người tiêu dùng không thấy kết quả như mong muốn, gây mất niềm tin vào thực phẩm chức năng".  

Có nhiều định nghĩa về thực phẩm chức năng, song tất cả các định nghĩa đều thống nhất rằng: thực phẩm chức năng là loại thực phẩm nằm "giới hạn giữa thực phẩm truyền thống và thuốc".

Theo ông Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội thực phẩm chức năng Việt Nam, sở dĩ thực phẩm chức năng được ưa chuộng toàn thế giới vì nó có 6 tác dụng cơ bản.

Thực phẩm chức năng có nhiều loại, mỗi loại một tác dụng khác nhau nhưng nói chung, thực phẩm chức năng có tác dụng chống lão hóa, kéo dài tuổi thọ, tạo sức khỏe sung mãn, tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ bệnh tật, hỗ trợ điều trị bệnh tật (thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị hơn 60 chứng bệnh tật), hỗ trợ làm đẹp.  

Bên cạnh đó, ngành sản xuất và kinh doanh thực phẩm chức năng còn giúp hỗ trợ xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế xã hội.

Chịu tiếng xấu của bán hàng đa cấp

Thực phẩm chức năng gồm hàng ngoại nhập và sản xuất trong nước. Người tiêu dùng có thể mua thực phẩm chức năng ở hiệu thuốc hoặc thông qua các công ty phân phối độc quyền. Tuy nhiên, nhiều người tiêu dùng biết tới thực phẩm chức năng thông qua mạng lưới bán hàng đa cấp. Đây là kênh phân phối khá phổ biến mặt hàng này.

Theo ông Trần Đáng, nhiều người tiêu dùng vì có "ấn tượng xấu" với hình thức bán hàng đa cấp mà có thái độ dị ứng với thực phẩm chức năng và từ chối dùng mặt hàng này.  

Thậm chí, một số cán bộ quản lý của các địa phương không nghiên cứu sâu các văn bản, quy định liên quan tới thực phẩm chức năng, nên cấm bán thực phẩm chức năng ở địa phương. Một số cán bộ quản lý địa phương có những phát biểu mang tính phê phán ảnh hưởng đến tâm lý người tiêu dùng.

Nhiều nơi còn cấm bác sỹ kê danh mục thực phẩm chức năng trong đơn thuốc của bệnh nhân. Trong khi lẽ ra, những thực phẩm đã công bố tiêu chuẩn tại Cục an toàn vệ sinh thực phẩm thì đương nhiên sẽ được lưu hành trên toàn quốc.  

Hiệp hội thực phẩm chức năng Việt Nam được thành lập từ năm 1997 và gần đây hội mở rộng thành lập thêm nhiều cơ sở tại các tỉnh, thành.  

Ông Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội cho biết hiệp hội có nhiều hoạt động để giúp người tiêu dùng nâng cao nhận thức về thực phẩm chức năng như tổ chức hội thảo tại các địa phương, về phổ biến kiến thức cho các hội viên ở đó.  

Mới đây, Hiệp hội đã xuất bản cuốn cẩm nang những kiến thức liên quan đến thực phẩm chức năng là cuốn tài liệu tham khảo hữu ích cho những ai muốn quan tâm.  

Hiện nay, kiến thức về thực phẩm chức năng bắt đầu được phổ biến trên nhiều kênh thông tin đại chúng như VTV1, VTV2, O2, các tờ báo, tạp chí chuyên đề sức khỏe... Đó là cách để người dân hiểu đúng và khách quan về thực phẩm chức năng, từ đó có sự lựa chọn cho mình.  

Tuy nhiên, dường như "kênh" này vẫn chưa đủ để mang tới nhận thức đúng và đầy đủ về một mặt hàng "mang tính tương lai"./.

Năm 1998, trên thị trường Việt Nam chỉ mới có 3 dòng sản phẩm thực phẩm chức năng nhập từ nước ngoài. Đến nay, đã có hơn 1.500 dòng sản phẩm gồm cả ngoại nhập lẫn sản phẩm được sản xuất trong nước.