Thời gian qua, một số địa phương đã được cấp màn chống muỗi từ các chương trình, dự án, tổ chức nhân đạo hỗ trợ để phòng chống bệnh do muỗi truyền như sốt rét, sốt xuất huyết, viêm não... Vậy màn chống muỗi phải có các tiêu chuẩn cần thiết như thế nào để bảo đảm tính năng bảo vệ?
Loại màn thường được sử dụng
Màn thường được sản xuất dưới nhiều kích cỡ và kiểu dáng khác nhau nhưng nguyên tắc phải bảo đảm việc che phủ được hoàn toàn người nằm bên trong, có kích thước rộng rãi để người nằm ngủ trong màn không chạm tới. Đồng thời màn cũng phải có đủ độ cao để có thể nhét phủ phần cuối màn xuống dưới đệm hay chiếu. Thực tế có nhiều kiểu màn khác nhau để phù hợp với các điều kiện sử dụng nhằm bảo đảm thuận tiện trong việc dùng hàng ngày và lẽ dĩ nhiên giá cả mỗi loại cũng khác nhau. Trong sử dụng, cách treo màn đúng quy định là vấn đề rất cần thiết phải được quan tâm để phát huy tác dụng bảo vệ.
Màn hình chữ nhật sử dụng khá phổ biến để chống muỗi (ảnh minh họa).
Các loại màn thường được sử dụng trong cộng đồng là màn hình chữ nhật, màn tròn, màn chéo góc, màn có khung, màn cho giường cắm trại, màn dùng cho võng... Trong đó, màn hình chữ nhật là kiểu màn phổ biến và tiện dụng nhất thường dùng để treo trên giường hoặc chiếu trải trên sàn nhà. Màn được treo bằng các cọc ở góc trên của đỉnh màn, có thể có một cửa chồng lên nhau khoảng 60cm ở cạnh dài để người dễ ra vào màn mà không cần vén phần màn nhét phủ dưới đệm hoặc chiếu lên; cần lưu ý là phải khép kín cửa màn để tránh muỗi và các loại côn trùng khác chui lọt vào.
Màn hình chữ nhật có kích thước thay đổi tùy theo người dùng, phần lớn có chiều cao 150cm, chiều dài 180-190cm. Màn đơn có chiều rộng 70-80cm được may với khoảng 9m2, vải màn dùng cho một người nằm trên một giường đơn hoặc chiếu đơn. Màn đôi có chiều rộng 100-110cm với khoảng 10-11m2, vải màn dùng cho hai người nằm. Đồng thời có loại màn gia đình hay màn đôi lớn có chiều rộng 130-140cm với khoảng 12-13m2, vải màn dùng cho giường đôi hay chiếu rộng. Ngoài ra, có loại màn ngoại cỡ chiều ngang 180-190cm với khoảng 14-14m2, vải màn dùng cho nhiều thành viên trong gia đình cùng ngủ chung trong một phòng có kích thước thích hợp, tùy thuộc thói quen tập quán khi ngủ và không gian để treo màn. Thực tế cũng có những chiếc màn rất rộng được dùng cho cả nhóm người thường có thói quen tụ tập trong màn vào buổi chiều tối, loại màn này thường được dùng ở những nơi trú ẩn có bóng mát vào ban ngày nhưng không có tường vách bảo vệ.
Để bảo đảm tính năng bảo vệ
Dù sử dụng bất cứ một loại màn nào, cần phải lưu ý các vấn đề cần thiết là vá ngay những lỗ màn thủng hay rách; màn cần đủ rộng để phủ kín toàn bộ giường hoặc chỗ ngủ để tránh sự tiếp xúc giữa cơ thể và màn, tránh muỗi đốt người xuyên qua màn. Ở những vùng có tập quán nhiều người ngủ chung một màn, đặc biệt là trẻ em do quá chật nên chân tay có thể thò ra ngoài màn tạo điều kiện cho muỗi chích đốt máu. Vì vậy cần phải dùng loại màn cỡ lớn để tránh quá chật chội nhằm khắc phục tình trạng này. Cũng có thể tẩm màn với một loại hóa chất để xua và diệt muỗi trước khi chúng đậu đốt máu lên phần da không được bảo vệ.
Khi sử dụng, làm cho màn kín bằng cách nhét phủ màn xuống dưới đệm hoặc chiếu, hạ thấp đỉnh để màn chạm hẳn vào sàn, làm diềm màn với chất liệu dày hơn để chống rách hoặc chẹn vào diềm màn bằng các vật nặng. Lưu ý cần buông bỏ màn trước khi trời tối, có thể diệt muỗi bằng cách đập hoặc phun hóa chất diệt muỗi trước khi vào màn ngủ.
Đối với nhà sàn có khe hở, đôi khi muỗi chui vào màn từ phía bên dưới. Trường hợp này thường thấy ở các nhà sàn bằng tre hoặc giường được trải bằng sợi dệt. Chiếu cũng có khả năng bảo vệ chống muỗi đốt nếu nhét màn xuống ở bên dưới, tuy vậy muỗi vẫn có thể đốt xuyên qua chiếu nếu quá mỏng. Thực tế có thể phòng tránh muỗi đốt bằng cách phun một loại hóa chất có tác dụng diệt nhanh, chúng có thể diệt được cả các loại côn trùng khác như rận, rệp... Để có khả năng bảo vệ tốt hơn, nên trải một tấm vải dày và kín ở dưới chiếu hoặc dưới giường; tấm trải này có thể bằng chất liệu plastic.
Điều cần quan tâm
Nói đến việc sử dụng màn ngủ tránh muỗi đốt để phòng ngừa các bệnh do muỗi truyền ai cũng biết nhưng trên thực tế thực hiện biện pháp đơn giản này thành tập quán, thói quen trong sinh hoạt hàng ngày không phải ai cũng làm được một cách nghiêm túc nếu không có sự hiểu biết và nhận thức đầy đủ. Vì vậy, cộng đồng người dân cần biết những vấn đề có liên quan đến màn chống muỗi để tự giác sử dụng nhằm phòng các bệnh do muỗi truyền cho chính bản thân mình cũng như các thành viên trong gia đình.
BS. NGUYỄN VÕ HINH