Bách khoa toàn thư mở Wikipedia cho hay, nhót là loài thực vật thuộc họ Nhót. Cây này được trồng phổ biến ở miền Bắc Việt Nam.
Cây bụi có cành trườn, có thể dài đến 7m, thường có gai. Hoa, rễ và lá có thể dùng làm thuốc. Toàn bộ thân cây, mặt sau lá và quả có một lớp vảy trắng hình tròn rất nhỏ xếp sát nhau. Lớp vảy này thường bám dày và chắc khi quả còn non và khi quả càng già lớp vảy càng mỏng, dễ bong khi bị chà xát.
Quả nhót có hình bầu dục, ngoài mặt có nhiều vảy, tiếp đến là lớp thịt, phía trong cùng có một hạch cứng (còn gọi là hạt), khi chín quả có màu đỏ trông rất bắt mắt. Nhót có thể ăn được cả khi xanh và khi chín;
Tại miền Bắc nước ta, nhót thường được khai thác nhiều khi còn xanh để ăn trực tiếp kèm rau bắp cải, lá tỏi tươi, gừng, rau mùi và chấm loại gia vị được làm từ muối tinh, ớt bột, mì chính, đường cát. Ngoài ra cũng có thể trộn cùng một số loại gia vị khác làm thành nộm, gỏi cá... Có 2 loại nhót cho 2 loại quả chua và ngọt; nhưng hầu hết nhót đều có đặc tính là chua khi còn xanh và ngọt khi đã chín đỏ.
Quả nhót có công dụng chữa bệnh
Theo Zing News, theo các chuyên gia, nhót tương đối lành và dễ phát triển, sai quả nên không cần lo ngại về các chất bảo quản, thuốc trừ sâu. Vị chua của loại quả này được rất nhiều chị em yêu thích, đặc biệt là phụ nữ đang trong giai đoạn thai nghén.
Bên cạnh đó, theo BS Phó Thuần Hương (Bệnh biện Y học cổ truyền Trung ương), các bộ phận của cây nhót từ lá đến rễ còn được dùng để chữa bệnh rất hiệu quả. Cụ thể, lá nhót có thể dùng tươi hay sấy khô chữa lỵ, cảm sốt, hen suyễn, nhiều đờm. Quả chữa lỵ, ỉa chảy. Hạt có tác dụng sát trùng, trị giun sán. Rễ nấu nước tắm chữa mụn nhọt.
Theo các chuyên gia, quả nhót càng chín, bụi phấn bám đậu bên ngoài càng mỏng và dễ chà. Khi ăn nếu không muốn bóc vỏ, bạn nên cạo sạch lớp bụi phấn tránh gây đau họng. Ngoài ra, do nhót có vị chua, chát, bạn không được ăn khi đói, tránh gây kích ứng dạ dày. Sau bữa cơm từ 1h đến 1h30 phút, bạn có thể dùng loại quả này.
Một số bài thuốc từ nhót
- Ho: nhót xanh 10 quả, trần bì 10 g, quất 10 quả. Ba vị thuốc trên sắc uống ngày một thang chia 3 lần.
- Hen phế quản: hoa cúc bách nhật 6 g, tỳ bà diệp 6 g, quả nhót 10 g. Các vị thuốc cho vào sắc với 400 ml nước, đun còn khoảng 200 ml, chia 3 lần uống trong ngày. Cần uống liền 5-7 ngày.
- Hen suyễn: lá nhót sao vàng tán mịn. Mỗi lần uống 4 g, ngày 2 lần sáng, tối liên tục 2 tuần. Hòa vào nước cơm nóng để uống.
- Ho ra máu: lá nhót tươi 24 g, đường kính 15 g. Dùng nước sôi hãm như hãm trà. Ngày uống 2 lần sau bữa ăn.
- Viêm xoang: dùng hoa nhót và búp cây đa lông liều lượng bằng nhau, tán nhỏ, uống mỗi lần 8 g, ngày uống 2 lần với rượu nhạt (nồng độ thấp).
- Tiêu chảy: quả nhót xanh 10 quả, rễ cây nhót 4 g, rễ cây mơ 2 g. Sắc uống ngày một thang chia 3 lần.
- Kiết lỵ mạn tính: nhót chín 7 quả, lá mơ lông 25 g, lá khổ sâm 10 g. Sắc uống ngày một thang chia 3 lần, uống liên tục trong vòng một tuần đến 10 ngày.
- Gan lách sưng đau (ứ đờm kết và trở ngại đến việc lưu thông huyết mạch): hạt nhót giã nhỏ 10 g, nghệ đen 8 g. Sắc nước uống.
- Phong thấp, đau nhức khớp: rễ cây nhót 120 g, hoàng tửu 60 g, chân giò lợn 50 g, đổ nước vào hầm. Ăn thịt uống nước. Có thể lấy rễ nhót ngâm rượu uống vào bữa cơm một chén con 20-25 ml.
Những đối tượng không nên ăn quả nhót
Theo một bác sĩ của Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội, dạ dày và hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ đang còn quá non nớt có thể chưa thích nghi được với vị chua của nhót. Do đó, loại quả này không phù hợp với bé dưới một tuổi, những trẻ lớn hơn cũng cần hạn chế.
Ngoài ra người bị đau hoặc viêm loét dạ dày cần thận trọng khi ăn nhót. Tính axit cao của loại quả này có thể làm tăng các cơn đau khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn.
Những người bị hội chứng ruột kích thích (bị táo bón xen lẫn với tiêu chảy, đau bụng, đầy bụng, trướng hơi,...) cũng nên kiêng nhót.
| Thuốc tham khảo: Vitamin C 500mg - Phòng và điều trị bệnh do thiếu Vitamin C.
- Methemoglobin huyết vô căn khi không có sẵn xanh methylen. |
Thùy Linh