Đông
y còn gọi
hoa hòe là hòe mễ, mễ là hạt gạo, ý nói vị thuốc từ hoa hòe,
có kích thước chỉ bằng hạt gạo, nghĩa là còn ở dạng nụ hoa, mới được
dùng làm thuốc. Do vậy, ta phải thu hái hoa hòe, ngay từ khi nó còn là
nụ hoa, là như vậy.
Sau khi thu hái hoa hòe, người ta tuốt
lấy nụ hoa, nhặt bỏ các cành con và lá còn sót lại, rồi đem sao. Do hoa
hòe có giá trị, nên một số người đã làm giả mạo nụ hòe bằng cách, lấy
những cành hòe nhỏ, có kích thước gần bằng nụ hoa, đem thái nhỏ, rồi
trộn lẫn vào vị thuốc. Do đó đã làm giảm giá trị chữa bệnh của hoa hòe.
Hoa hòe được dùng làm thuốc trong các trường hợp:
- Cầm máu, ngăn ngừa sự xơ vữa các động
mạch… phòng và trị chứng tăng huyết áp, hoặc niêm mạc miệng, lưỡi bị lở
loét: có thể dùng hoa hòe sao vàng, hãm uống. Ngày 4 - 6g.
- Với trường hợp hay bị xuất huyết, chảy
máu cam, xuất huyết dưới da, dùng hoa hòe sao đen (đem hoa hòe sao nhỏ
lửa tới khi toàn bộ bên ngoài hoa có mầu đen, bên trong vẫn còn mầu
vàng), hãm với nước sôi, uống ấm, ngày nhiều lần. Có thể phối hợp với
một số vị thuốc cầm máu khác, như trắc bách diệp, lá sen, cỏ nhọ nồi,
huyết dụ, địa du, mỗi vị 6g (đều sao cháy), sắc uống, ngày một thang.
Uống liền một vài tuần lễ.
Trong Đông y, thường dùng bài cổ phương
hòe hoa tán gồm: hòe hoa 12g, trắc bách diệp 12g, kinh giới tuệ 12g, chỉ
xác 12g. Phương thuốc này, cho hiệu quả tốt, đối với các trường hợp
xuất huyết: Trĩ huyết, đại tiểu tiện ra huyết, chảy máu cam…, hoặc vừa
có ứ huyết vừa xuất huyết: Chấn thương, sưng đau, và chảy máu. Dùng dưới
dạng thuốc bột, ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 6-8 g với nước ấm.
Hoa hòe còn được dùng để làm thuốc xông
hơi và ngâm rửa khi bị trĩ gây đau đớn: hoa hòe, chỉ xác, mỗi vị 20g,
ngải cứu 40g, phèn chua 20g, cho vào nồi, thêm nước sạch, bịt kín nồi
bằng lá chuối tươi, đun sôi 10 phút. Chọc một lỗ nhỏ, xông nhẹ vào nơi
bị trĩ. Sau đó để nước ấm, rồi ngâm, rửa các búi trĩ, sẽ giảm được đau
đớn và nhanh khỏi.
Ngoài hoa hòe ra, người ta còn dùng một
số bộ phận khác của cây hòe, cũng dùng làm thuốc như quả hòe, còn gọi là
hòe giác, có vị đắng, tính hàn. Quy kinh can, đại tràng; có công năng
thanh can đởm, trừ phong, lương huyết, dùng sắc uống trong các trường
hợp tỳ vị nhiệt, chảy nhiều dãi, trị mụn nhọt, phụ nữ bị nhọt vú, hoặc
trị tăng huyết áp, trị di, mộng tinh. Hoặc lá hòe, dùng lá tươi, sắc đặc
tắm khi bị ngứa, lở, dị ứng. Hoặc đem lá hòe, đồ chín, phơi khô, sắc
uống hàng ngày, trị mắt bị mờ.
Theo PV - Sức khỏe & Đời sống