Nhìn lại một chút năm 2014, theo Cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản (Nafiqad), thương vụ Việt Nam tại EU, Nhật và Mỹ liên tục nhận được nhiều thông tin cảnh báo về các lô hàng thủy sản Việt Nam có dư lượng hóa chất, kháng sinh vượt mức cho phép. Mặt hàng thủy sản bị cảnh báo nhiều nhất là tôm và cá tra.
Câu hỏi đặt ra: Vì sao những lô hàng thủy sản xuất khẩu nhiễm hóa chất, kháng sinh vẫn tăng lên mặc dù có rất nhiều cảnh báo?
Có lẽ phải mượn lời của đại diện một công ty thủy sản ở phía Nam để làm câu trả lời: Mỗi năm công ty bỏ ra hơn 1 triệu USD để kiểm soát kháng sinh trên tôm xuất khẩu nhưng cuối cùng... “bó tay chấm com”!
Thực tế, tôm khó nuôi, dễ mắc nhiều bệnh. Thay vì sử dụng kháng sinh với liều lượng cho phép, nhiều hộ nuôi tôm dùng vô tội vạ khiến dư lượng thuốc trong tôm rất cao. Trong khi đó, doanh nghiệp lại không đủ sức tự tạo vùng nguyên liệu tôm, chủ yếu trông chờ vào thương lái- những người coi lợi nhuận là trên hết.
Nhìn rộng ra, kháng sinh không rõ nguồn gốc bán đầy rẫy trên thị trường, đâu cũng có. Thị trường thuốc kháng sinh dùng cho nuôi trồng thủy sản dường như chưa nằm trong vòng kiềm tỏa của cơ quan quản lý, mặc dù Danh mục hóa chất, kháng sinh cấm nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh và sử dụng trong thức ăn chăn nuôi gia súc, gia cầm tại Việt Nam đã được ban hành từ lâu.
Phải chăng doanh nghiệp thực sự “lực bất tòng tâm” trước thực trạng nguyên liệu thủy sản xuất khẩu bị nhiễm kháng sinh cao?
Không hẳn vậy. Có chuyên gia cho rằng, giải pháp hiệu quả nhất là các doanh nghiệp liên kết với nhau, hoặc liên kết với các hộ nuôi tôm cùng đầu tư xây dựng vùng nuôi tập trung, kiểm soát chặt nguồn nguyên liệu cho chính mình, không thể “thả” lòng tin vào nông dân, thương lái, để rồi tổn hao tiền bạc, sức lực “đuổi” theo chất lượng nguyên liệu tốt- xấu.
Tiếc thay, lâu nay, sự liên kết đó vẫn chỉ là “mong ước” của chuyên gia mà thôi!