Đối với các vùng nông thôn, tình trạng người dân
đốt, xả bừa bãi rơm rạ sau
thu hoạch xuống kênh mương, mặt đường gây khói bụi, ô
nhiễm
môi trường, cản trở giao thông là một vấn đề đặt ra cấp thiết.
Nhằm khắc phục tình trạng này, năm 2011, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hải
Dương kết hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh xây dựng đề án khung tổ chức
xử lý rơm rạ dư thừa sau thu hoạch thành
phân bón hữu cơ bằng
chế phẩm sinh học
phục vụ nông nghiệp giai đoạn 2011-2015.
Phương pháp xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học thành phân bón hữu cơ phục
vụ sản xuất được tiến hành dựa trên nguyên tắc
bổ sung các chủng giống
vi sinh
vật phân giải hữu cơ có khả năng phân giải nhanh và triệt để rơm, rạ sau thu
hoạch thành phân bón hữu cơ vi sinh giàu dinh dưỡng, là sản phẩm tuyệt đối an
toàn với người và động vật.
Chế phẩm sinh học được sử dụng phổ biến nhất là FITO-BIOMIX-RR do Công ty
cổ phần
công nghệ sinh học Hà Nội sản xuất đã được cấp Bằng độc quyền
giải pháp hữu ích số HI-2010 của Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học
và Công nghệ.
Cứ mỗi tấn rơm rạ được ủ cùng 0,2 kg chế phẩm, 3kg phân hóa học NPK và 50
lít nước sao cho nồng độ ẩm đạt trên 80%. Trải rơm rạ thành từng lớp, mỗi lớp
dày 30cm thì tưới một lượt dung dịch chế phẩm hòa tan và rắc mỏng phân hóa học
NPK, có thể bổ sung thêm phân chuồng. Sau đó, đậy toàn bộ đống ủ bằng nilon để
đảm bảo vệ sinh, giữ độ ẩm và nhiệt.
Để cho rơm, rạ vụn thêm và làm cho các loại vi sinh vật phân bố đều cần
phải thường xuyên tưới bổ sung duy trì độ ẩm, trộn đều giữa chỗ phân hủy và chỗ
chưa phân hủy lần thứ nhất sau 10-12 ngày, lần thứ hai cách lần một 10 ngày.
Sau 30 ngày trở đi có thể tiến hành kiểm tra chất lượng phân, nếu đảm bảo
yêu cầu có thể mang ra sử dụng.
Để chuẩn bị cho công tác triển khai đề án, Trung tâm Ứng dụng thiết bị
khoa học tỉnh đã phối hợp cùng Ủy ban Nhân dân các huyện, thị xã, thành phố
trong tỉnh tổ chức 138 lớp tập huấn cho 13.950 lượt hộ nông dân; tuyên truyền
sâu rộng thông qua các đoàn thể và các phương tiện thông tin đại chúng; hỗ trợ
miễn phí hơn 10,5 tấn chế phẩm.
Sau 1 năm thực hiện tại 124 xã thuộc 12 huyện, thị xã, thành phố trên địa
bàn tỉnh, phương pháp trên đã thu được kết quả khả quan, vừa tận dụng nguồn rác
thải, giúp người nông dân tiết kiệm công làm đất, vừa bảo vệ môi trường, góp
phần cho sản xuất nông nghiệp bền vững.
Năm 2011, lượng rơm, rạ đã qua xử lý ở tỉnh là 43.844 tấn, đạt 46,9% kế
hoạch và chiếm 12,3% tổng lượng rơm, rạ thừa trên địa bàn toàn tỉnh.
Các hộ dân
tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật, sau 35-40 ngày rơm, rạ cơ bản đã phân hủy
thành phân hữu cơ có chất lượng tốt, sử dụng phổ biến trong sản xuất nông
nghiệp, tăng sản lượng hoa màu, có nơi lên đến 3%. Một số địa phương thực hiện
có hiệu quả cao như Tân An -
Thanh Hà, Thái Hòa - Bình Giang, Lê Hồng - Thanh
Miện…
Mô hình xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học của tỉnh Hải Dương đã nhận
được sự quan tâm rộng rãi. Năm 2011, đoàn công tác liên Bộ gồm Bộ Tài nguyên và
Môi trường, Bộ Khoa học và Công nghệ đã về thăm và làm việc tại một số địa
phương của huyện Thanh Hà về mô hình này.
Trong thời gian tới, Sở Khoa học và Công nghệ Hải Dương tiếp tục nghiên
cứu, bổ sung hoàn thiện dự án này, hướng dẫn cán bộ và nhân dân sử dụng chế phẩm
sinh học một cách hiệu quả hơn để tiến tới năm 2015, trên địa bàn tỉnh cơ bản
không còn hiện tượng đốt, xả rơm bừa bãi trên đường giao thông, công trình thủy
lợi gây mất mỹ quan và ảnh hưởng tới vệ sinh môi trường./.