Vnexpress cho biết, theo chuyên viên tâm lý Trần Đăng Thảo, dậy thì là giai đoạn phát triển quan trọng có tính chất đột biến của con người,. Đặc điểm dễ nhận thấy khi bước giai đoạn này là sự phát triển của bộ phận sinh dục, chẳng hạn như: sự phát triển của vú (trung bình 11 đối với nữ), mọc lông mu; tinh hoàn to ra (ở nam giới), dương vật dài ra, mọc lông, vỡ giọng.
Độ tuổi dậy thì trung bình từ 12 đến 17 (đối với nam), 10 đến 15 tuổi (đối với nữ). Tuy nhiên quá trình này không diễn ra giống nhau ở tất cả mọi người. Có một số người dậy thì sớm hơn hoặc muộn hơn độ tuổi trung bình. Đây được xem là những trường hợp ngoại lệ.
Nguyên nhân dẫn đến dậy thì sớm hay muộn là rất phức tạp. Có thể là do di truyền, bất thường hoặc bị tổn thương não (ở vùng dưới đồi, tuyến yên), tuyến sinh dục (buồng trứng, tinh hoàn), hoặc do ăn uống, dùng thuốc (có chất nội tiết).
Ngoài ra, dậy thì sớm hay muộn còn do ảnh hưởng của môi trường sống và xã hội. Chẳng hạn tuổi dậy thì ngày nay sớm hơn ngày trước, trẻ ở thành thị dậy thì sớm hơn ở nông thôn.
Riêng trường hợp trẻ dậy thì sớm, chuyên viên Đăng Thảo khuyên cha mẹ cần lưu tâm nhiều hơn đến con để phòng tránh những nguy cơ bé trai quan hệ tình dục sớm, bé gái mang thai sớm.
Dấu hiệu nhận biết dậy thì ở bé trai
Theo Kiến thức, quá trình này thường bắt đầu muộn hơn ở con trai, trung bình là 11,5- 12 tuổi.
- Dấu hiệu dậy thì đầu tiên là tăng kích thước tinh hoàn.
- Vài tháng sau, lông mu bắt đầu mọc.
- Lông mu, lông nách, tinh hoàn và dương vật tiếp tục phát triển.
- Nam đạt tốc độ tăng chiều cao tối đa chậm hơn nữ 2-3 năm. Hiện tượng này thường bắt đầu bằng bàn tay và bàn chân to ra, rồi đến cánh tay và cẳng chân, thân và ngực phát triển. Những thay đổi khác bao gồm giọng trầm hơn, cơ bắp to lên, có khả năng cương cứng và xuất tinh (đặc biệt là xuất tinh tự nhiên, còn gọi là 'giấc mơ ướt'). Ở một số em trai, ngực có thể phát triển.
- Những thay đổi trên vẫn tiếp tục, quá trình dậy thì hoàn thành sau 3-4 năm với lông mu, tinh hoàn và dương vật đạt kích thước như ở người lớn. Tiếp theo ngực và râu phát triển.
- Các bé trai đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất chậm hơn các bạn gái, thường là khi lên 14 tuổi. Dậy thì ở cả hai giới đều liên quan tới ra mồ hôi nách, cơ thể có mùi, nổi mụn trứng cá.