Dries Buytaert: Thành công "ngẫu nhiên" với Drupal

“Tôi có thể là người bắt đầu dự án nhưng ngày nay Drupal thành công là bởi nó có một cộng đồng lớn với hàng nghìn người đóng góp tính cực và hàng vạn lập trình viên”.

Thành công “ngẫu nhiên”

Drupal hiện là hệ thống quản lý nội dung nguồn mở miễn phí, là “nguồn sinh lực” của hàng triệu website, trong đó có cả những trang web của các tổ chức lớn nhất như Nhà Trắng, cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ NASA và mạng xã hội Twitter. Hiện có gần 790.000 người trên 228 quốc gia đang tham gia phát triển nền tảng này. Đây là thành công mà “cha đẻ” của nó, ông Dries Buytaert không thể nào tin được.

Dries Buytaer học lập trình từ khi mới 6 tuổi. Ngày nay, ông đã nổi tiếng khắp thế giới với vai trò là người tạo ra Drupal, một trong những dự án nguồn mở thành công nhất trên thế giới. Tuy nhiên, Buytaer lại cho biết thành công của ông ngày nay chỉ là ngẫu nhiên: “Thành công này không nằm trong dự định của tôi. Tôi là một nhà lãnh đạo ngẫu nhiên. Tôi luôn thích những gì mình đang làm nhưng không bao giờ nghĩ thành công này sẽ tới”.

Mặc dù đã làm việc trên Drupal được hơn 12 năm nhưng trong hầu hết thời gian đó, ông chưa bao giờ kiếm được một xu nào nhờ nó. Song điều đó đã thay đổi khi cách đây 4 năm, ông thành lập Công ty Acquia ở Boston. Acquia đã cực kỳ thành công, chuyên hỗ trợ kỹ thuật cho các trang web Drupal và thực hiện Web Hosting (lưu trữ tất cả các trang web; các thông tin, tư liệu, hình ảnh của website trên một máy chủ Internet) thông qua một dịch vụ có tên Dupral Gardens. Công ty này hiện có gần 2.000 khách hàng, Drupal Gardens lưu trữ hơn 100.000 trang web bao gồm cả các trang web lớn như mạng lưới tin tức tiếng Ả Rập, Al Jazeera.

Acquia đã gây được quỹ liên doanh 38,5 triệu USD từ các nhà đầu tư Sigma Partners, Tenaya Capital và O'Reilly AlphaTech Ventures. Dries cho biết: "Chúng tôi đã phát triển từ 2 người trong năm 2008 tới hơn 200 người ngày hôm nay và đang tìm kiếm để bổ sung thêm 100 - 120 người nữa". Điều đó khiến cho Acquia trở thành một trong những công ty khởi nghiệp phát triển nhanh nhất tại Boston và lọt vào danh sách những công ty hứa hẹn nhất của Tạp chí Forbes.

Có lẽ đối với Buytaert, Dupral và Acquia vẫn chưa đủ, vì vậy ông đã lập thêm một công ty mới là Mollom chuyên làm dịch vụ chặn bình luận rác (spam) cho các trang web Drupal.

Xuất phát từ một ý tưởng đơn giản

Tất cả những thành công này đều bắt đầu từ việc Buytaert muốn xây dựng một mạng nội bộ riêng cho các bạn cùng phòng Đại học của mình để họ có thể để lại tin nhắn cho nhau. Đó là năm 1999, Buytaert 21 tuổi và đang thử nghiệm các công nghệ web mới tại thời điểm đó là PHP và MySQL. Khi chuyển ra khỏi ký túc xá, ông đã đưa dự án này lên trang web và viết blog về nó. Mọi người phát hiện ra blog và trang web Drupal của ông và bắt đầu muốn ông bổ sung thêm các tính năng cho Drupal. Với những yêu cầu đó, ông đã tung nó ra như một dự án nguồn mở để mọi người có thể tự bổ sung những tính năng mà họ muốn. Chính vì thế, ông thu được một số kinh nghiệm về mã nguồn mở. Khi vừa tốt nghiệp trung học, ông đã bắt gặp Linux, một phần mềm được xây dựng bởi một số anh chàng trong nhóm có tên Linus Torvalds. Buytaert đã đóng góp mã cho Linux và các trình điều khiển mạng không dây.

Torvalds trở thành một trong những người đã tư vấn cho ông về cách thức kiếm sống từ dự án mã nguồn mở của mình. Tại mỗi chặng đường phát triển, Buytaert đều cảm thấy ngạc nhiên về khả năng phát triển và tầm cỡ của Drupal. Năm 2005, ông đã tổ chức hội nghị Drupal đầu tiên tại Antwerp, thành phố quê hương của mình. Ông nhớ lại: “40 người đã tham dự. Tôi không thể tin được điều đó. Drupal là một thứ mà tôi đã tạo ra khi mất ngủ. 40 người đến Bỉ để nói chuyện về Drupal trong một tuần. Tôi cảm thấy rất ngạc nhiên".

Nhưng thế giới thực sự thay đổi khi ông phát hiện ra những tổ chức có tầm cỡ rất lớn đã sử dụng Drupal. "Tôi nhớ NASA và MTV chuyển sang dùng Drupal. Tôi cảm thấy mình phải có thêm trách nhiệm và gánh thêm nhiều áp lực hơn. Các tổ chức đang sử dụng sản phẩm của tôi để thực hiện những nhiệm vụ thực sự".

Drupal không phải là hệ quản trị nội dung nguồn mở duy nhất vì bên cạnh đó có cả những hệ khác như Joomla và Wordpress. Nhưng theo Buytaert, trong thế giới nguồn mở, những nền tảng này hợp tác nhiều hơn là cạnh tranh với nhau. Drupal được xây dựng trên sự quan tâm của người dùng và của các lập trình viên. Nhưng cái gì đã khiến cho nền tảng quản lý nội dung nguồn mở này trở thành một cải tiến về nguồn mở? Dries cho biết: “Nguồn mở tạo nên sự hợp tác, cho phép cộng đồng Drupal cải tiến với tốc độ rất nhanh. Nó không chỉ làm cho công nghệ rẻ hơn và tốt hơn mà còn linh hoạt hơn, thử nghiệm rộng rãi hơn và triển khai được nhanh hơn. Dupral là một nguồn mở vì vậy sức mạnh của cộng đồng sẽ giúp nó được cải tiến nhanh hơn”.

Nhưng bên cạnh đó, Drupal cũng gặp phải thách thức. Đó là sự suy giảm về đổi mới. Nếu cộng đồng không thể đổi mới thì rất có thể nó sẽ bị các nền tảng khác “qua mặt”. Cách thức mà cộng đồng Drupal thực hiện để đổi mới đóng vai trò rất quan trọng. Một cơ hội lớn cho Drupal chính là di động. Cơ hội phát triển sẽ nhiều hơn gấp 25 lần trong 5 năm tới.

Bài học thành công từ Drupal

Ở mức độ kỹ thuật, một trong những bài học đầu tiên là phải biết được giá trị của kiến trúc môđun; một trong những sức mạnh của Drupal chính là hàng nghìn môđun đóng góp giúp bổ sung thêm các tính năng cho nền tảng cốt lõi. Buytaert cho biết: “ Drupal là một nền tảng môđun, cho phép tôi - người chủ dự án nói "Không" với mọi người. Tôi sẽ không thực hiện thay đổi của bạn, nhưng bạn có thể xây dựng một môđun cho nó. Nếu bạn không có một kiến trúc môđun bạn sẽ chỉ có thể nói Có hoặc Không".

Bài học thứ hai là đảm bảo cho đối tượng của bạn, trong trường hợp của Drupal là số lượng lớn các lập trình viên và những người đóng góp cho nền tảng này có thể tiếp cận với các công cụ thích hợp. Đối với thành viên của cộng đồng Drupal, bản thân Drupal đã là một công cụ chính của họ: “Chúng tôi sử dụng Drupal như một công cụ và nó cung cấp cho chúng tôi tất cả những gì chúng tôi cần để làm việc cùng nhau có hiệu quả; để chia sẻ kiến thức, để soạn tài liệu và nhiều việc khác”.

Và một bài học khác cũng rất quan trọng là phải tạo ra một cộng đồng lớn mạnh với một nền tảng văn hóa phù hợp.

Cuối cùng, Buytaert kết luận rằng các dự án nguồn mở cần phải có một kiến trúc phù hợp và một cộng đồng xã hội tốt. Trong đó, rất khó để xây dựng một cộng đồng xã hội tốt nhưng một khi thành công nó sẽ giúp bạn có được những công cụ cho cộng đồng của mình và xây dựng văn hóa cho cộng đồng.

Nội dung được đăng trên báo Bưu điện Việt Nam số 39, 40 ra ngày 30/3/2012.