Rất nhiều bệnh nhân bị u máu trong gan thường rất lo sợ đây là một biểu hiện của ung thư gan. Phần lớn họ được phát hiện một cách tình cờ. Cho tới nay chưa có một loại thuốc nào có tác dụng làm mất hoặc giảm kích thước của khối u. Người ta chỉ điều trị khi khối u lớn và gây các triệu chứng như đau nhiều bằng nút mạch gan hoặc phẫu thuật cắt một phần của gan. Tuy nhiên nếu u gan vỡ ra cũng gây nguy hiểm đến tính mạng.
U máu trong gan có đáng sợ?
U máu trong gan là khối u lành tính hay gặp nhất của gan. 5-7% người khỏe mạnh có thể xuất hiện u máu ở gan. Tỉ lệ có u máu trong gan ở nữ gặp nhiều hơn 6 lần so với nam giới. U máu trong gan ở nữ giới thường có kích thước lớn so với nam giới. U máu thường gặp ở gan phải và ở vùng dưới bao gan.
Ung thư gan thường xuất hiện ở người bị viêm gan mạn tính hay gặp là do viêm gan mạn do virut viêm gan B, C, do rượu, viêm gan tự miễn. Ít gặp ung thư gan trên người có gan lành hoàn toàn. Xét nghiệm máu có thể thấy FP (Feto Protein) tăng cao, đây là một protein được sản sinh trong thời kỳ bào thai ở người lớn chỉ tồn tại trong máu với lượng rất thấp dưới 10ng/ml.
Nguyên nhân gây u máu trong gan đến nay chưa được rõ, hormon sinh dục nữ có thể đóng vai trò trong việc hình thành và phát triển của u máu. Tuy gọi là khối u nhưng đây là khối u lành tính rất ít khi ác tính. U máu không chỉ xuất hiện ở gan mà có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào của cơ thể. U máu trong gan có 2 thể: thể mao mạch (capillary hemangioma) và thể hang (Cavernous hemangioma)
Phần lớn bệnh nhân được phát hiện tình cờ
Phần lớn u máu trong gan không có triệu chứng mà do tình cờ phát hiện ra trong các trường hợp như: kiểm tra sức khỏe, siêu âm gan hoặc chụp cắt lớp vi tính. Khi phát hiện ra, khối u có khi nhỏ dưới 1cm, đôi khi có thể rất to với kích thước lớn hơn 4cm. U máu có thể một khối hoặc nhiều khối.
Trong một số ít trường hợp u máu có kích thước lớn hơn 4cm hoặc nằm ở vị trí gần bao gan gây chèn ép hoặc có huyết khối trong khối u gây ra các triệu chứng: đau bụng, buồn nôn hoặc gan to. Hiếm khi u máu trong gan tự nhiên bị vỡ mà thường vỡ khi bị ngã hoặc bị chấn thương vào vùng gan. Tuy nhiên, u máu khi vỡ cũng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Cần phát hiện sớm u máu trong gan
Bởi vì u máu trong gan thường không gây ra các triệu chứng bởi vậy việc chẩn đoán chủ yếu dựa vào các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như: siêu âm, chụp C.T, hoặc cộng hưởng từ hạt nhân, chụp nhấp nháy phóng xạ (Scintigraphy) hoặc SPECT (Single Photon Emission Computed Tomography... Có thể dùng kim nhỏ chọc hút vào khối u tại gan thấy có nhiều hồng cầu. Trên siêu âm, u máu trong gan có thể là khối tăng âm đối với thể mao mạch hoặc giảm âm trong u máu thể hang. Trên hình ảnh điển hình của CT hoặc MRI khi tiêm thuốc cản quang hoặc đối quang từ ban đầu thuốc chỉ ngấm viền xung quanh sau đó ngấm dần vào trung tâm, càng ngấm nhiều ở thì muộn và quá trình thải thuốc rất chậm.
Hình ảnh trên chụp nhấp nháy phóng xạ điển hình là tăng mật độ phóng xạ khu trú tại khối u dạng đồng nhất tại pha muộn, có thể có hình khuyết xạ do hoại tử, xơ hóa ở trung tâm.
Các xét nghiệm máu thường không có thay đổi gì, tuy nhiên trong trường hợp u máu kích thước lớn xét nghiệm công thức máu có thể thấy giảm số lượng tiểu cầu.
Theo dõi và điều trị bệnh thế nào?
Bệnh nhân khi phát hiện u máu trong gan thường có tâm trạng lo lắng và tìm cách điều trị. Hầu hết u máu trong gan không cần điều trị, đây là khối lành tính hiếm khi gây ác tính. Cho tới nay chưa có một loại thuốc nào có tác dụng làm mất hoặc giảm kích thước của khối u. Người ta chỉ điều trị khi khối u lớn và gây các triệu chứng như khi có đau nhiều bằng nút mạch gan hoặc phẫu thuật cắt một phần của gan.
Người ta cho rằng hormon sinh dục nữ (oestrogen) có thể làm cho khối u máu lớn nhanh do vậy khi phát hiện có u máu trong gan không nên dùng các thuốc có chứa oestrogen kéo dài, chẳng hạn như dùng thuốc tránh thai. Đối với những người có u máu trong gan cần kiểm tra định kỳ bằng siêu âm 6 tháng 1 lần để theo dõi kích thước của u máu. Đối với người có khối u máu lớn cần thận trọng để tránh va đập vào vùng mạng sườn phải gây vỡ khối u.
ThS. Vũ Trường Khanh (Báo Sức khoẻ & Đời sống)