Chế độ ăn uống sinh hoạt
Bệnh nhân có thể nhận biết các loại thức ăn nào thường “không dung nạp”, hay gây tiêu chảy và đau bụng (ví dụ như thức ăn nhiều dầu mỡ, rau sống, sữa tươi…) và tự họ đã hạn chế bớt các loại thức ăn đó. Tuy nhiên không nên kiêng cữ quá mức vì có thể dẫn đến chán ăn và suy dinh dưỡng.
Đối với trường hợp táo bón thường xuyên, cần uống nhiều nước, ăn thêm chất xơ, rau quả tươi hoặc dùng thêm chất cám (15-20g/ngày). Giảm các chất kích thích: Ngưng hút thuốc, tránh uống cafe, những thức ăn sinh hơi, những thức ăn nhiều gia vị. Giảm hoặc tránh dùng những thức uống có cồn.
Làm việc nghỉ ngơi hợp lý. Nghỉ hẳn khi có đợt tái phát.
Ăn uống đúng giờ giấc. Đại tiện đúng giờ giấc.
Nên hoạt động thể lực, hạn chế ngồi nhiều một chỗ, tránh bớt các căng thẳng về thần kinh…
Điều trị dùng thuốc
Điều trị nguyên nhân (tuỳ theo từng nguyên nhân)
Do nhiễm khuẩn cần cho kháng sinh:
- Klion (Flagyl) 0,25: liều 2-4mg/kg/24 giờ. Một đợt dùng 8 - 10 ngày (hiệu quả với ly amip)
- Flagentyl: 0,5 x 2 viên/ngày diệt amip
- Hoặc Enterosepton 0,25: với liều 2mg/kg/24 giờ. Một đợt dùng 7 - 10 ngày.
- Chlorocid 0,25: với liều 20mg/kg/24 giờ. Một đợt dùng 6 - 8 ngày.
- Biseptol 0,25: với liều 2mg/kg/24 giờ. Một đợt dùng 8- 10 ngày.
- Ganidan 0,5: với liều 6 - 8 viên/50kg/24 giờ. Mỗi đợt dùng 5 - 7 ngày.
Thụt giữ dung dịch: Mixiot 1g, Streptomycin 1g, Novocain 0,25% 250ml.
Thụt giữ sau thụt tháo, 1 đợt 7 lần.
Nếu viêm đại tràng do bệnh "tự miễn"thì dùng:
Corticoid liệu pháp: Liều dùng: 30 - 40mg/50kg/24 giờ.
Ví dụ: Prednisolon (viên 5mg): Bắt đầu 6 viên/24 giờ x 7 ngày. Sau 5 viên/24 giờ x 7 ngày. Tiếp 4 viên/24 giờ x 7 ngày. Cuối cùng 2 viên/24 giờ x 7 ngày. Chú ý cho uống thuốc vào lúc no, không dùng khi có loét dạ dày - tá tràng, đái tháo đường, cao huyết áp.
Điều trị triệu chứng:
- Thuốc chống tiêu chảy: Loperamide, diphenoxylate, cholestyramine… các thuốc này làm giảm chuyển vận của ruột nhưng không làm giảm đau bụng, có khi lại gây táo bón, trướng bụng do phản hồi.
- Thuốc chống táo bón: thuốc nhuận trường thẩm thấu (polyethylene glycol hoặc macrogol, lactulose, mannitol, sorbitol, muối magnesium), thuốc nhuận trường tạo khối (mucilage, gôm, hạt Ispaghul, Karaya, methyl cellulose), thuốc nhuận trường tăng co thắt (anthraqunol, docusate, bisacodyl, picosulfgate). Các thuốc nhuận trường có thể làm nặng thêm triệu chứng đau và trướng bụng
- Giảm đau chống co thắt: thuốc kháng cholinergic (hyoscine, dicyclomine, atropin, scopolamine), thuốc chống co thắt hướng cơ trơn (phloroglucinol, alverine, mebeverine, trimebutine, pinaverine bromide, fenoverine), thuốc ức chế kênh canxi (pinaverium, nifedipine), thuốc chống trầm cảm (amitriptyline). Các thuốc này điều trị trướng bụng và giảm đau nhưng có thể làm nặng thêm tình trạng táo bón.
- Điều chỉnh nhu động ruột: Debriat 100mg x 2 viên/ngày.
Thuốc an thần:
Seduxen 5mg x 1 - 2 viên/24 giờ uống vào tối.
Gacdenal 0,1 x 1viên/24 giờ uống vào tối.
Thuốc bảo vệ niêm mạc ruột: diosmectite, attapulgite mormoiron, bismuth … có hiệu quả che chở niêm mạc ruột, hấp phụ các độc tố nhưng cũng không làm giảm đau bụng khi dùng đơn độc.
Các vi khuẩn thay thế : Lactobacillus acidophilus, Saccharomyces boulardii… có tác dụng khôi phục lại sự cân bằng của vi khuẩn chí đường ruột.
Các thuốc đông nam y (theo kinh nghiệm dân gian):
Lá mơ lông (mơ tam thể) - trứng gà: chữa lị amip.
Búp sim, búp chè, búp ổi: chống ỉa lỏng.
Cao Actiso: nhuận tràng, lợi mật.
Lý liệu pháp: xoa bóp
Hàng ngày trước khi ngủ hoặc sáng ngủ dậy nên xoa nắn dọc khung đại tràng (xuất phát từ hố chậu phải sang trái). Động tác nhẹ nhàng vừa xoa vừa day nhẹ). Phương pháp này rất tốt trong viêm đại tràng co thắt.