Lấy kinh nguyệt làm mốc, chúng ta chia cuộc đời hoạt động sinh dục của người phụ nữ thành các thời kỳ khác nhau:
- Thời kỳ niên thiếu: trước khi người phụ nữ hành kinh lần đầu.
- Tuổi dậy thì: được đánh dấu bằng kỳ hành kinh đầu tiên.
-
Thời kỳ hoạt động sinh sản: là thời kỳ trong đó người phụ nữ hành kinh
đều đặn, vòng kinh có phóng noãn, có khả năng sinh sản.
Sau đây là những kiến thức về kinh nguyệt mà chị em cần biết để chăm sóc sức khỏe sinh sản được tốt.
Tuổi có kinh
Tuổi
có kinh thường bắt đầu từ lúc 12, 13 tuổi cũng có trường hợp sớm hơn
hay muộn hơn. Ngày nay, chế độ dinh dưỡng cùng nhiều yếu tố khác khiến
tuổi dậy thì sớm hơn, thậm chí có những trường hợp thấy kinh lúc mới 8, 9
tuổi hoặc sớm hơn nữa. Thấy kinh sớm quá cũng không tốt. Ngoài việc các
bé chưa biết cách chăm sóc, bảo vệ mình, một số trường hợp (dù hiếm) có
thể bị những khối u tuyến yên nên kích thích dậy thì sớm.
Chu kỳ kinh nguyệt
Chu
kỳ kinh có thể thay đổi giữa người này, người khác, nhưng ít thay đổi ở
cùng một người ở trong tuổi hoạt động sinh dục. Chu kỳ kinh nguyệt của
phụ nữ tính từ lúc bắt đầu thấy kinh của chu kỳ này đến lúc bắt đầu của
chu kỳ tiếp theo, chuẩn nhất là 28 ngày.
Tuy nhiên, có những
trường hợp sớm hơn (dưới 28 ngày, thậm chí mới 20 ngày đã đến vòng
kinh), hay muộn hơn (trên 28 ngày), bị bế kinh (nhiều tháng liền không
có kinh) hay bị rối loạn kinh nguyệt (lúc sớm lúc muộn, không thể xác
định được chu kỳ).
Tất cả các trường hợp chu kỳ kinh không đều
dẫn đến khó xác định được ngày rụng trứng tránh thai theo vòng kinh.
Nhất là với các trường hợp bị rối loạn kinh nguyệt hay vài tháng mới có
kinh một lần thì cơ hội mang thai có thể khó hơn (có thể là nguyên nhân
của hiếm muộn).
Đặc điểm của kinh nguyệt
Kinh nguyệt là
một hỗn dịch máu không đông trong chứa cả chất nhầy của tử cung, của cổ
tử cung, của vòi trứng, những mảnh niêm mạc tử cung, những tế bào bong
của âm đạo, cổ tử cung. Máu thực sự chỉ chiếm 40%. Kinh chứa các chất
protein, các chất men và các prostaglandin... Máu kinh có mùi hơi nồng,
không tanh như máu chảy do nguyên nhân khác.
Số lượng?
Lượng
máu mất trong mỗi kỳ kinh thay đổi theo tuổi, ở lứa tuổi 50, lượng máu
kinh nhiều hơn so với tuổi 15. Nói chung, lượng máu kinh bình thường vào
quãng 60-80 ml. Số ngày thấy kinh là 3-4 ngày.
Lượng máu kinh
thường nhiều vào những ngày giữa, không có mối liên quan nào giữa độ dài
của kỳ kinh và lượng máu kinh. Lượng máu kinh khác nhau giữa người này
và người khác, nhưng không khác bao nhiêu giữa các kỳ kinh của mỗi
người.
Những trường hợp chỉ thấy kinh 1-2 ngày là sạch gọi kinh
ít (thiểu kinh) hay kinh kéo dài hơn một tuần, lượng kinh nhiều gọi là
băng kinh (hay cường kinh) đều cần đi khám kiểm tra.
Hội chứng tiền kinh nguyệt
Trước
khi có kinh vài ngày, một số phụ nữ cảm thấy dễ bị kích thích, hay cáu
bẳn, khó tập trung, tính khí thất thường, khó tính. Cũng có thể có cảm
giác nặng nề, vú cương đau và to hơn bình thường, đau bụng trước khi
thấy kinh... một số người thì không. Hiện tượng này gọi là hội chứng
tiền kinh nguyệt.
Lời khuyên của thầy thuốc
Kinh nguyệt là
hiện tượng sinh lý bình thường, máu kinh thường vô khuẩn, tuy nhiên nếu
vệ sinh kinh nguyệt không đúng sẽ là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn
phát triển và gây bệnh.
Vì vậy chúng ta không nên có quan niệm
sai lầm như tránh tắm rửa, gội đầu hay tránh vận động trong ngày thấy
kinh. Thay vào đó, nên tắm gội bằng nước ấm, vệ sinh vùng kín và thay
băng nhiều lần, nên vận động nhẹ. Trong những ngày này, cũng nên tránh
mặc các loại quần bó, chật.