Cách đếm nhịp thở được sử dụng trong việc chẩn trị cho trẻ em. Nếu trẻ thở quá nhanh có thể là biểu hiện của viêm phổi.
Thở nhanh là một phản ứng của cơ thể đối với hiện tượng thiếu ôxy trong viêm phổi, đồng thời khi bị viêm, phổi sẽ mất tính mềm mại và sự giãn nở sẽ yếu đi. Do vậy khi bị viêm phổi, bắt buộc nhịp thở phải tăng lên. Ðây là dấu hiệu quan trọng và có giá trị để phát hiện sớm bệnh để điều trị kịp thời, tránh diễn biến nặng dẫn đến tử vong, nhất là đối với trẻ nhỏ.
Cách đếm nhịp thở trong 1 phút
Để phát hiện thở nhanh, phải đếm nhịp thở trẻ trong một phút. Cách đếm như sau: Người lớn ngồi ôm trẻ vào lòng, giữ trẻ ở trạng thái yên tĩnh, không kích thích, không để quấy khóc. Vén áo trẻ lên cho phần bụng và phần ngực được phơi trần. Nhìn vào bụng hoặc ngực của trẻ để đếm. Mỗi lần hít vào và thở ra một nhịp. Tính thời gian dựa vào kim giây của đồng hồ.
Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi, bệnh viện Bạch Mai, để phát hiện viêm phổi, việc quan sát, đếm nhịp thở là quan trọng nhất. Trẻ dưới 2 tháng tuổi được cho là thở nhanh khi bé thở từ 60 lần trong một phút trở lên.
Trẻ từ 2 tháng tuổi đến 11 tháng tuổi có nhịp thở 50 lần trong một phút trở lên và trẻ từ 1-5 tuổi có nhịp thở từ 40 lần trở lên trong một phút.
Cách đếm nhịp thở đơn giản nhất là cho trẻ nằm yên, không cho bú và tốt nhất là khi bé ngủ. Người lớn đặt tay trên ngực bé hoặc quan sát bằng mắt. Mỗi lần ngực trẻ phình lên được tính là một nhịp.
Đối với trẻ nhỏ, người mẹ nên quan sát nhịp thở con ngày ít nhất 3 lần, nếu thấy di động lồng ngực nhanh hơn, thở nhanh hơn bình thường đã có dấu hiệu viêm phổi, còn nếu đến mức thở rút lõm sâu lồng ngực thì đã viêm phổi nặng.
Những điều cần chú ý trong cách đếm nhịp thở
Để lấy số chính xác của số lần thở trong 1 phút có thể 2 người cùng phối hợp đếm nhịp thở: Một người đếm và một người theo dõi đồng hồ trong vòng 1 phút. Nếu nghi ngờ có thể đếm lại lần thứ 2. Dựa vào số nhịp thở và tuổi của trẻ để kết luận trẻ có thở nhanh hay không?
Nếu trẻ thở nhanh có nghĩa là trẻ đang bị viêm phổi.
- Trẻ dưới 2 tháng tuổi, nhịp thở 60 lần/phút là thở nhanh.
- Trẻ từ 2 tháng tuổi đến 11 tháng tuổi, nhịp thở 50 lần/phút là thở nhanh.
- Trẻ từ 12 tháng tuổi đến 60 tháng tuổi, nhịp thở 40 lần/phút là thở nhanh.
Khi trẻ bị viêm phổi, nhất là trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi, cha mẹ không được tự ý mua thuốc điều trị cho trẻ mà phải đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế để khám và dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
Ngoài ra cần lưu ý, trường hợp ho, sổ mũi có kèm theo một trong những dấu hiệu sau đây phải ngay lập tức đưa trẻ đến vào bệnh viện:
- Co lõm ngực (phần giữa bụng và ngực lõm vào khi trẻ hít vào).
- Thở mệt, cánh mũi phập phồng, tím tái.
- Thở khò khè hay thở rít khi nằm yên.
- Không uống được, co giật hoặc li bì khó đánh thức.
Sĩ Bắc
Theo GĐVN