Đặc điểm của nhiệt miệng
Biểu hiện bệnh bắt đầu thường là bên trong miệng xuất hiện những mụn nước nhỏ hình tròn hoặc bầu dục, đường kính từ 2 - 10mm, bờ rõ rệt, đáy màu vàng nhạt, chung quanh sưng đỏ, có một đường viền màu đỏ tươi, trên có một lớp trắng. Những mụn này dễ vỡ, để lại một vết loét nông ở niêm mạc miệng, bờ rõ rệt, rất đau và xót khi nói và ăn các chất mặn, uống nước nóng... Nơi xuất hiện các vết loét thường là ở mặt trong của má, lợi hay đầu lưỡi...
Ðặc điểm căn bệnh là lành tính, không gây sốt, không gây sưng hạch vùng lân cận, chỉ kéo dài khoảng 2 tuần rồi tự khỏi, không để lại sẹo. Tuy nhiên, nếu không được chăm sóc đúng cách, vết loét có thể bị viêm cấp, tấy đỏ và rất đau, thậm chí gây sốt và nổi hạch tại góc hàm.
Theo quan điểm của y học hiện đại, chứng lở miệng do nhiều nguyên nhân gây nên: có thể là vi khuẩn, virus, hay do sự phản ứng của khoang miệng với thành phần hóa học nào đó trong kem đánh răng. Chế độ ăn thiếu acid folic ở phụ nữ mang thai cũng có thể gây lở miệng. Tình trạng thiếu dinh dưỡng hoặc dinh dưỡng không đúng cách, dẫn đến cơ thể thiếu các vi chất dinh dưỡng như: vitamin A, C, B2, PP, B6, B12, kẽm, protein... làm giảm sức đề kháng của cơ thể, tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển và gây bệnh.
Cách chữa nhiệt miệng sẽ có hiệu quả hơn khi cân nhắc lựa chọn thực phẩm kĩ càng trong bữa ăn hàng ngày. Ảnh minh họa
Mối liên hệ giữa thực phẩm với nhiệt miệng
Có nhiều món ăn rất hấp dẫn và bổ dưỡng, nhưng nếu không cưỡng lại được mà tiêu thụ quá nhiều trong thời gian ngắn thì lại không tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, cơ địa mỗi người mỗi khác, nhưng sau đây là những món bạn nên lưu ý bởi có thể gây ra nhiệt miệng, đó là: sô cô la, cà phê, đậu phộng, hạt hạnh nhân, phô mai, cà chua, chất tạo mùi, tinh dầu, quế, sữa bò, khoai tây, trái cây có vị chua như dâu tây, cam và bột mì…
Ngoài ra, việc thường xuyên đi ăn ngoài với các loại thức ăn nhanh có ít vitamin, kháng chất và dinh dưỡng, cộng với thói quen bỏ bữa cũng là nguyên nhân khiến cơ thể thiếu các dưỡng chất cần thiết, chất chống oxy hóa… dẫn đến việc cơ thể, trong dó có vùng miệng bị suy yếu (nhất là lớp niêm mạc của miệng), từ đó, dễ dàng gây ra tình trạng nhiệt miệng.
Ở phụ nữ, chu kỳ kinh nguyệt cũng có thể khiến cơ thể thiếu sắt. Nếu bạn không bổ sung những thực phẩm nhiều chất sắt như rau lá xanh, các loại đậu, thịt và trái cây khô, thì đây cũng là nguyên nhân gây nhiệt miệng đáng kể.
Tóm lại, nguyên nhân sâu xa khiến các món ăn “làm khó” vùng miệng là vì chúng gây nên kích ứng cho cơ thể bởi tính nóng, tính axit hay có chứa chất kích thích… Ngoài ra, có những người bị dị ứng với sữa bò hay không dung nạp được một loại protein là gluten (được tìm thấy trong lúa mì, lúa mạch). Để biết chắc đâu là “thủ phạm”, bạn nên ghi nhật ký món ăn, xem đâu là món khiến bạn ăn xong là mọc nhiệt, hãy tránh xa nó, thay vì hy sinh oan uổng nhiều món khoái khẩu.
Món ăn để tránh đau khi bị nhiệt miệng
Cách chữa nhiệt miệng đơn giản nhất là súc miệng bằng nước ấm sau mỗi bữa ăn và ăn nhẹ. Người bệnh cũng nên chú ý đến thực đơn của mình, ưu tiên những thức ăn mềm và những thực phẩm có chứa chất lỏng. Hãy thử dùng máy xay sinh tố để nghiền nát hoặc pha trộn trái câu và rau thành món sinh tố. Ăn súp, những món nấu mềm nhừ như thịt hầm, khoai tây nghiền nấu với nước thịt… và không ăn nóng. Bổ sung sữa chua, bánh mềm và ăn trái câu đóng hộp.
Khi ăn uống hãy sử dụng một ống hút để uống nước, thức uống nen dùng là những thứ uống giải nhiệt như trà thảo dược (hoa cúc) ấm, rau má, mã đề, mía lau… Khi ăn thì lấy từng mẩu thức ăn nhỏ, nhai nhẹ nhàng và cẩn thận. Để dễ ăn hơn, bạn có thể làm mềm thực phẩm bằng sữa, nước trái cây, nước dùng, nước sốt, súp, sữa chua hoặc sữa ong chúa…
Có thể thêm một ít dầu ô liu vào thức ăn để làm thức ăn trơn và dễ nuốt. Ngoài ra, nếu ăn thức ăn lạnh cũng sẽ giúp đỡ đau hơn. Hãy làm lạnh và thưởng thức những món trái cây ngon lành như nho, đào hay dưa hấu…
Hồng Hạnh (tổng hợp)