Tuần qua, các BS khoa ngoại viện Nhi Đồng 2 vừa qua đã tiếp nhận và cấp cứu cho 2 trường hợp trẻ bị chấn thương sọ não (CTSN) khá hi hữu và nặng nề do tai nạn giao thông được chuyển viện từ BV nhi Đồng Nai .
Trường hợp thứ nhất là bệnh nhi T.N, 2 tháng tuổi, người nhà khai khoảng 21h , bé cùng mẹ và anh trai đi bộ trên đường và bị xe honda vượt lề tông phải. Sau khi xảy ra tai nạn, bé bị bất tỉnh và hôn mê sâu, gồng tứ chi.
Bé được nhập viện nhi Đồng Nai, chụp CT scan sọ có máu tụ nhiều và được chuyển viện cấp tốc lên BV Nhi đồng 2. Tại khoa Cấp cứu dù đã được ê-kip y BS hồi sức tích cực nhưng tình trạng của bé quá nặng, khả năng không qua khỏi nên người nhà đã xin đưa bé về.
Trường hợp thứ hai là bệnh nhi D.Đ, 5 tuổi nhà ; khoảng 8 giờ sáng, Đ được mẹ chở đi trên xe máy không đội nón bảo hiểm. Do đường trơn trợt nên cả 2 mẹ con bị ngã xe, trong lúc đó có chiếc xe máy cày đang chạy tới đã cán dập nát vành tai trái của em và rách
da đầu.
Sau khi nhập viện Nhi Đồng 2, bé đã được các BS khoa Tai mũi họng cấp cứu vết thương ở đầu và vành tai. Rất may chụp CT scan sọ không thấy tổn thương gì nặng ở đầu của bé. Hiện tại tình trạng của bé đã ổn và được xuất viện nhưng phải mang theo vết sẹo ở tai trái khá lớn.
Qua 2 trường hợp này cho thấy chấn thương sọ não ở trẻ em luôn là 1 mối nguy hiểm tiềm tàng, nguy cơ xảy ra chấn thương luôn có ở khắp nơi nếu không cẩn thận và tác nhân gây chấn thương đôi khi tưởng chừng như khó có thể xảy ra nhưng vẫn xảy ra .
BS-CK1 Đặng Xuân Vinh, phó khoa ngoại
thần kinh BV Nhi Đồng 2, cho biết CTSN ở trẻ em thường do bất cẩn trong sinh hoạt (chiếm 60% trường hợp), thường gặp nhất là té cầu thang, té giường, té võng hay do người lớn bồng ẵm tuột tay. Các lý do tiếp theo là té xe đạp, tai nạn giao thông, vật nặng va đập trúng đầu.
CTSN thường gặp ở bé trai nhiều hơn bé gái do hiếu động hơn, đa số ở lứa tuổi 1-6. Trẻ càng nhỏ càng dễ bị CTSN do phần đầu còn to và nặng, thường rơi xuống trước, các bé lại chưa có khả năng điều chỉnh tư thế cân bằng khi ngã.
Hình ảnh máu tụ ngoài màng cứng
CTSN nhẹ nhất là tụ máu dưới da đầu, thường gọi là u đầu hay sưng da đầu. Khi sờ sẽ thấy một cục nhỏ mềm dưới da đầu. Khối u sẽ tự tan sau vài ngày đến vài tuần. Nặng hơn là các tổn thương ở xương sọ như nứt xương, lõm sọ hay vết thương sọ não. Trầm trọng hơn là các thương tổn trong hộp sọ như máu tụ ngoài hay dưới màng cứng, dập não.
Nếu chấn thương nhẹ, bé hoàn toàn tỉnh táo, không có dấu hiệu gì lạ thì cha mẹ có thể chăm sóc bé tại nhà, nhưng cần
theo dõi chặt chẽ mỗi hai giờ một lần trong suốt 24 giờ đầu tiên. Những dấu hiệu cần phải theo dõi là:
- Tình trạng lúc tỉnh lúc mê.
- Ngủ mê kêu không thức dậy.
- Nhức đầu dữ dội.
- Lỗ tai hoặc lỗ mũi chảy nước trong.
- Ói mửa nhiều lần.
- Co giật tay chân.
- Sưng lớn nơi da đầu.
Nếu bé có những dấu hiệu trên hoặc sau té mà bé bất tỉnh ngay thì cần đưa nhanh tới bệnh viện để được BS thăm khám, tư vấn, nếu cần có thể phải nhập viện theo dõi. CT scan sọ là phương pháp tối ưu để phát hiện CTSN.
Chẩn đoán và theo dõi một trường hợp CTSN còn bao gồm nhiều yếu tố quan trọng khác như theo dõi sự thay đổi tri giác, thăm khám trẻ nhiều lần để tìm các dấu hiệu thần kinh, chứ không đơn thuần là chụp một phim X-quang hay CT scan.
Để tránh những hậu quả nghiêm trọng do CTSN gây ra, các bậc phụ huynh có con nhỏ chú ý những lời khuyên sau đây:
- Trông nom cẩn thận khi trẻ mới biết bò, biết đi.
- Giường nằm của trẻ cần có tấm chắn, dưới chân giường trải nệm để nếu ngã trẻ đỡ bị chấn động
- Không để trẻ tự ý leo lên gác cao, cửa sổ đang mở hoặc lần bước xuống thang gác.
- Khi chở các trẻ lớn đi xe hai bánh nên đội mũ bảo hiểm cho trẻ.
- Khi xảy ra chấn thương ở đầu cần cho trẻ đi khám ngay. Nếu BS cho về nhà, trẻ vẫn phải được theo dõi sát theo hướng dẫn trong vòng một tuần
Hiện nay, tại TPHCM có hai BV có chuyên khoa ngoại thần kinh nhi để điều trị CTSN ở trẻ em là BV Nhi Đồng 2 và BV Chợ Rẫy.
TheoBS Trương Anh Mậu - BV Nhi Đồng 2