Đột quỵ không có triệu chứng báo hiệu kéo dài nên thường rất dễ bị bỏ qua những dấu hiệu sau đây:
Đau đầu
Người bệnh cảm thấy nhức đầu dữ dội. Đây là triệu chứng nặng và khá phổ biến của bệnh đột quỵ, nhất là người bệnh có tiền sử bị đau nửa đầu.. Dấu hiệu này có ở trên 50% số bệnh nhân, báo hiệu tình trạng chảy máu trong sọ.
 |
| Đau đầu dữ dội là dấu hiệu đầu tiên cảnh báo tình trạng đột quỵ sắp xảy ra |
Miệng méo
Mặt có biểu hiện thiếu cân xứng, miệng méo, nhân trung hơi lệch qua một bên so với bình thường, nếp mũi má bên yếu bị rũ xuống. Đặc biệt khi người bệnh nói hoặc cười thì sẽ thấy rõ dấu hiệu méo miệng và thiếu cân xứng trên mặt.
Đang ăn đánh rơi thìa, đũa và không điều khiển được các ngón tay để nhặt chúng lên. Đây là dấu hiệu quan trọng gặp ở 20% số bệnh nhân, nếu không được cứu chữa kịp thời sẽ nhanh chóng dẫn đến liệt nửa người.
Cảm giác như kiến bò hay kim châm
Đột nhiên có cảm giác như kiến bò hay kim châm ở một bàn tay hoặc bàn chân, sau lan ra cánh tay, cẳng chân, hoặc nửa người. Cũng có trường hợp chỉ có cảm giác tê bì ở các ngón tay. Dấu hiệu này có ở 21% số trường hợp, nhưng thường người bệnh chỉ nghĩ là mình nằm ngủ sai tư thế, chân tay bị đè nên dễ bỏ qua.
 |
| Đột quỵ là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu |
Không nói được
Đột nhiên không nói được hoặc chỉ ú ớ phát ra những tiếng vô nghĩa. Dấu hiệu này có thể chỉ thoáng qua trong mấy phút, nhưng cũng có thể kéo dài hàng ngày trước khi xảy ra tai biến nghiêm trọng.
Nhận thức giảm
- Đột nhiên thấy như có ruồi bay trước mắt, nhìn mờ hẳn hoặc chỉ thấy tối đen như bị ai bịt mắt. Thường dấu hiệu này chỉ xảy ra ở một bên mắt và gặp ở 12% các trường hợp.
- Đột nhiên thấy chóng mặt, ù tai, choáng váng, một bên chân bị yếu hẳn, bước đi lảo đảo không vững. Dấu hiệu này có ở 18,9% số trường hợp.
Khi đột quỵ thật sự
Người bệnh có các triệu chứng như liệt nửa người, có thể hôn mê ngay sau khi đột quỵ hoặc còn tỉnh táo. Nhiều trường hợp không nói được. Huyết áp có thể tăng cao hoặc thấp.
Cách xử lý khẩn cấp tại nhà khi có người bị đột quỵ
Đột quỵ là trường hợp khẩn cấp, cần gọi ngay xe cấp cứu 115.
Sơ cứu tại nhà
Theo bác sĩ Quách Tuấn Vinh- Ban Bảo vệ Sức khỏe Trung ương: nếu gia đình có người bị đột quỵ thì nên xử trí tại gia đình trước khi đến được bệnh viện như sau:
Bước 1: Nhanh chóng để người bệnh nằm yên tĩnh, thoáng khí (tránh nơi gió lùa). Chuyển người bệnh bằng phương tiện ô tô đến bệnh viện. Ở các thành phố lớn, nên mời Trung tâm vận chuyển cấp cứu 115.
Bước 2: Nếu có thuốc an thần như seduxen, dizepam 5mg: Cho ngậm dưới lưỡi ½ - 1 viên. Nếu có tăng huyết áp: Nên dùng các thuốc của người bệnh vẫn đang sử dụng. Không nên dùng adalat nhỏ dưới lưỡi.
- Châm thích 10 đầu ngón tay: Có thể dùng kim khâu, kim may, kim tiêm châm thích, nặn máu mười đầu ngón tay.
Cách thực hiện
Dùng cồn hoặc betadine (iod hữu cơ) hoặc cắt nhánh tỏi để sát trùng 10 đầu ngón tay và kim may, kim tiêm. Dùng hai ngón tay cái và ngón trỏ bàn tay trái bóp chặt đầu ngón tay của bệnh nhân. Tay phải cầm kim châm thích nhẹ vào đầu ngón tay của người bệnh, bóp chặt ngón tay nặn ra chút máu là được. Sau đó lau sạch máu và sát trùng lại bằng cồn hoặc betadine.
Trường hợp bệnh nhân hôn mê, có thể châm thích nặn máu huyệt tố liêu (đỉnh chóp mũi) hoặc huyệt nhân trung (1/3 trên rãnh nhân trung) để giúp bệnh nhân tỉnh táo. Hai huyệt này kích thích mạnh trung khu tim mạch và hô hấp. Kinh nghiệm cho thấy, nếu châm thích như trên có thể hạn chế được tử vong, người bệnh ít để lại di chứng liệt.
Chú ý: không cạo gió, không xoa bóp, không nặn chanh…
Nam Khánh ( tổng hợp)