Đọc E-paper
Giống như xác định thiệt hại của Wikipedia đã gây ra đối với các nhà xuất bản bách khoa toàn thư sẽ dễ dàng hơn so với những
lợi ích mà nó đã tạo ra cho người sử dụng.
Thật ra, đây là một vấn đề cũ trong lĩnh vực kinh tế: GDP đo lường tiền tệ chứ không đo lường phúc lợi. Hãy xem xét những người sẽ phải trả 50 USD cho cuốn tiểu thuyết mới nhất Harry Potter nhưng vì lý do nào đó chỉ phải trả 20 USD. Sự khác biệt 30 USD đại diện cho lợi ích "phi tiền tệ” được gọi là "thặng dư tiêu dùng".
Nhưng khi tính toán GDP, người ta chỉ cộng vào những số liệu như doanh thu quảng cáo của Google và bỏ qua phần phúc lợi do không tính tới thặng dư tiêu dùng của người dùng Google. Vấn đề lớn nhất cần giải quyết là lượng hóa số thặng dư tiêu dùng này.
Để giải quyết một phần câu hỏi này, Shane Greenstein của Đại học Northwestern và Ryan McDevitt của Đại học Rochester tính toán thặng dư tiêu dùng được tạo ra bởi sự phát triển của truy cập băng thông rộng.
Theo tính toán, vào năm 1999, một người trả 20 USD một tháng để truy cập internet. Đến năm 2006, cùng với sự phát triển băng thông rộng, giá thuê bao internet đã giảm còn 17 USD. Có nghĩa là phát sinh khoản thặng dư tiêu dùng 3 USD mỗi năm.
Theo đó, các tác giả cho rằng, vào năm 2006, băng thông rộng đã tạo ra 39 tỷ USD trong doanh thu và 5-7 tỷ USD trong thặng dư tiêu dùng mỗi năm.
Trong một nghiên cứu khác của IAB Euro, Công ty tư vấn McKinsey đã hỏi 3.360 người tiêu dùng tại 6 quốc gia "Bạn sẽ trả tiền cho 16 dịch vụ internet đang được tài trợ phần lớn bằng quảng cáo?".
Tính trung bình, các hộ gia đình sẽ phải trả 50 USD mỗi tháng cho các dịch vụ mà hiện nay họ nhận được miễn phí. Sau khi trừ đi các chi phí liên quan với các quảng cáo xâm nhập và riêng tư bị bỏ qua, McKinsey cho rằng dịch vụ internet miễn phí hỗ trợ quảng cáo tạo ra 32 tỷ euro thặng dư tiêu dùng ở Mỹ và 69 tỷ euro ở châu Âu.Email chiếm 16% tổng thặng dư trên khắp nước Mỹ và châu Âu, dịch vụ tìm kiếm 15% và các mạng xã hội 11%.
Một cách khác để suy ra thặng dư tiêu dùng là thời gian tiết kiệm được khi sử dụng internet. Các nhà nghiên cứu Yan Chen, Grace Youngjoo Jeon và Kim Yong-Mi của Đại học Michigan, đã yêu cầu một nhóm nghiên cứu để trả lời các câu hỏi được chọn lọc từ các trang web tìm kiếm.
Trung bình, những người tham gia mất 7 phút để trả lời các câu hỏi bằng cách sử dụng một công cụ tìm kiếm, và 22 phút bằng cách sử dụng thư viện.
Theo cách tính này, Hal Varian, Kinh tế gia trưởng của Google, tính rằng, những người sử dụng Google tiết kiệm được 3,75 phút mỗi ngày. Gán thời gian tiết kiệm này với giá trị là 22 USD mỗi giờ (mức lương trung bình tại Mỹ),Google đã tạo ra 500 USD thặng dư của người tiêu dùng mỗi năm, hoặc 65 - 150 tỷ USD trên phương diện quốc gia.
Tuy nhiên, cũng có một biện pháp tính toán khác là gán giá trị thời gian giải trí dành cho internet. Theo Erik Brynjolfsson và Joo Hee Oh của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), từ năm 2002 đến 2011, thời gian giải trí trên internet của người Mỹ đã tăng từ 3 đến 5,8 giờ mỗi tuần.
Như vậy, người tiêu dùng phải đánh giá cao thời gian dành cho internet hơn so với các hoạt động khác. Theo tác giả thì thặng dư tiêu dùng từ internet đạt khoảng 564 tỷ USD, hay 2.600 USD cho mỗi người dùng vào năm 2011. Nếu cộng số thặng dư này vào GDP, tốc độ tăng trưởng kinh tế kể từ năm 2002 sẽ tăng thêm 0,39%.
Con số ấy thật ấn tượng, nhưng nó cũng khiến nhiều người nghi ngờ. Liệu người tiêu dùng có trả 2.600 USD để vào internet? Liệu các cách thư giãn miễn phí khác như xem ti vi hay chơi với con có giá trị tương đương không? Và internet cũng khiến năng suất làm việc giảm đi ở nhiều khía cạnh như khi ta liên tục kiểm tra Facebook hay tương tác giữa người với người bị thay thế bằng email...
SƠN CÚC (theo The Economist)