Mai mực là
“xương” của cá mực, thường dùng nhất là nang mực
váng (mực nang) có tên khoa học Sepia esculenta Hoyle, thuộc
họ Seppidae.
Mai mực là một
vị thuốc được dùng rất phổ biến trong nhân dân ta
với tên ô tặc cốt, hải phiêu tiêu, có vị mặn chát,
mùi hơi tanh, tính ấm, không độc, có tác dụng cầm máu,
giảm đau, làm se chống loét…
Theo y học cổ
truyền, mai mực có tác dụng thông huyết mạch, trừ hàn
thấp, cầm máu, bổ phế, hút nước chua dạ dày, chữa
con trai thận hư tinh kiệt, phụ nữ huyết khô không thai
nghén (tán bột uống), chữa đại tiện ra máu, trĩ nội
ra máu, thổ huyết, tai chảy mủ và cầm máu vết thương.
Trong nhân dân ta
hiện nay, mai mực được dùng chủ yếu làm thuốc chữa
bệnh đau dạ dày thừa nước chua, các chứng loét dạ
dày, ho ra máu, đại tiện ra máu. Liều dùng trung bình mỗi
ngày uống 4- 8g dưới dạng thuốc bột hay thuốc viên.
Chế biến mai
mực tương đối đơn giản, thường người ta lấy mai
mực, cạo sạch vỏ cứng ở ngoài, ngâm nước cho đến
khi hết mặn, sau đó phơi hoặc sấy khô, khi dùng tán
bột. Để có mai mực có phẩm chất tốt nhất nên dùng
những mai dày, màu trắng như phấn, không gãy vỡ. Dưới
đây là một số bài thuốc có mai mực thường dùng:
- Chữa đau loét
dạ dày, tá tràng, ợ chua, đại tiện táo: Mai mực 20g,
cam thảo 12g, thổ bôi mẫu 6g, tán nhỏ, rây bột mịn.
Ngày uống 2 lần, mỗi lần 6g trước bữa ăn khoảng nửa
giờ.
- Chữa đại
tiện ra máu: Mai mực nướng vàng, tán bột, mỗi lần
uống 4-8g với nước sắc cây mộc tặc.
- Chữa viêm tai
có mủ: Lấy bột mai mực rắc hoặc dùng tăm bông sạch
thấm thuốc ngoáy vào tai.
- Chữa thổ
huyết: Lấy mai mực tán thật nhỏ, ngày uống 4-5 lần,
mỗi lần 1-2g với nước cơm hoặc nước sắc bạch cập
(10-20g bạch cập sắc với 300ml nước).
- Chữa tai chảy
mủ: Mai mực 2g, xạ hương 0,4g, tán thật nhỏ, lấy tăm
bông sạch chấm thuốc ngoáy nhẹ vào tai.
- Chữa cam tẩu
mã, loét mũi, viêm tai chảy nước: Mai mực, hoàng liên,
thanh đại, hồng đơn, tế tân, ngũ bội tử, nhân trung
bạch, mỗi thứ 12g, phèn phi 8g; mai hoa 4g. Từng thứ sao
riêng trừ hồng đơn, mai hoa, thanh đại, rồi tán nhỏ
mịn, trộn đều. Khi dùng, rắc bột lên vết thương, vết
loét.
- Chữa ho ra máu,
băng huyết, trẻ em chậm lớn: Ngày uống 4-8g bột mai
mực.
Theo D.S Mỹ Nữ
- Nông nghiệp Việt Nam