Từ lâu ung thư được xem là căn bệnh không có nguyên nhân rõ
ràng. Cho đến nay, tuy chưa tìm ra tất cả các nguyên nhân gây ung thư, nhưng
khoa học đã xác định được các nhóm nguyên nhân chính, gồm: di truyền, chế độ ăn
uống và các kích thích tố; hóa chất, tia bức xạ; vi rút và vi khuẩn...
Biết rõ các tác nhân gây ung thư là bước đầu trong việc
phòng tránh ung thư.
Thuốc lá
Trong các yếu tố có thể gây ung thư, hút thuốc lá là nguy cơ
hàng đầu và ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe cộng đồng. Khói thuốc lá chứa nhiều
loại hóa chất có thể gây ung thư. Hút thuốc lá là thủ phạm chính gây ung thư
phổi và cũng góp phần gây ra nhiều loại ung thư khác, như: ung thư xoang miệng,
thanh quản, thực quản, bao tử, tụy, thận, bàng quang.
Người ta ước tính, 1/3 các trường hợp tử vong do ung thư
hiện nay đều có dính dáng tới thuốc lá, và bệnh nhân ung thư tử vong do hút
thuốc lá chiếm tỷ lệ cao nhất. Thói quen hút xì gà, ngậm tẩu, nhai thuốc, hít
thuốc cũng tai hại không kém. Không hút thuốc lá là phương pháp hữu hiệu nhất
trong phòng ngừa ung thư.
Tia bức xạ
Tuy ánh nắng rất tốt cho sức khỏe, nhưng phơi nắng quá nhiều
sẽ gây ung thư da, nhất là khi phơi nắng giữa trưa trong nhiều giờ vì cường độ
tia cực tím trong ánh nắng ở khoảng thời gian đó rất mạnh. Một số dạng ung thư
da có thể trị khỏi, nhưng nguy hiểm nhất và gây tử vong nhiều nhất là ung thư
tế bào hắc tố.
Để phòng tránh hữu hiệu ung thư da do ảnh hưởng của tia cực
tím từ ánh nắng thì không nên phơi nắng buổi trưa, nếu bắt buộc phải đi ra
đường thì cần mặc quần áo bảo hộ và dùng kem chống nắng phù hợp với da.
Rượu
Uống nhiều rượu làm tăng nguy cơ bị ung thư nhiều bộ phận cơ
thể, đặc biệt là xoang miệng, hầu, thực quản. Sử dụng cùng lúc rượu và thuốc lá
sẽ nhân lên nhiều lần nguy cơ này.
Ví dụ, người chỉ hút thuốc hoặc chỉ uống rượu có nguy cơ ung
thư thực quản cao gấp 6 lần người không hút thuốc, không uống rượu. Nhưng với
một người vừa hút thuốc vừa uống rượu, nguy cơ này sẽ tăng lên gấp 40 lần.
Chế độ ăn uống
Không giống các nguyên nhân gây ung thư rõ ràng như: thuốc
lá, ánh nắng, rượu, chế độ ăn uống là nguyên nhân khó xác định hơn. Tuy nhiên,
các nghiên cứu cho thấy, chế độ ăn ít chất béo động vật và sử dụng thực phẩm
cung cấp ít năng lượng sẽ giúp giảm nguy cơ ung thư đại tràng, ung thư tuyến
vú...
Một số chất dinh dưỡng có trong rau xanh và trái cây cũng
giúp phòng chống ung thư, vì thế các chuyên gia nghiên cứu về ung thư đã khuyên
nên ăn nhiều rau, quả.
Môi trường làm việc
Hầu hết chúng ta đều trải qua phần lớn thời gian ở nơi làm
việc, nên các yếu tố sinh ung thư ở môi trường làm việc cũng là vấn đề cần được
quan tâm. Và công nhân tiếp xúc thường xuyên với các yếu tố này bị mắc một số
loại ung thư với tần suất cao hơn người bình thường.
Thống kê cho thấy, công nhân làm trong các ngành công nghiệp
phải tiếp xúc thường xuyên với Amiang (Amiante - tên gọi chung của sợi khoáng
Silicat) có nguy cơ bị ung thư cao hơn 10 lần so với người không tiếp xúc.
* Vậy nên, sống lành mạnh, chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý,
tránh rượu, thuốc lá và các chất độc hại cùng với tầm soát ung thư hằng năm là
cách phòng chống ung thư tốt nhất, đặc biệt khi ung thư mang tính di truyền từ
người thân trong gia đình.
Theo BS. Lê Phúc
Thịnh, Trưởng khoa Ung bướu - Bệnh viện Triều An
AloBacsi.vn
Doanh Nhân Sài Gòn