Ung thư: Vẫn có cách trời kêu mà không dạ

Nếu ý thức đúng, chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa và cầm chân ung thư bằng nhiều cách.

Mặc dù ngành y có thể hãnh diện với nhiều tiến bộ nhảy vọt trong thập niên vừa qua nhưng ung thư vẫn trước sau chẳng khác nào bản án tử hình theo kiểu vừa không cho kháng án lại thêm không hề báo trước ngày thi hành án. Thử hỏi mấy ai bình tĩnh cho nổi khi nhận chẩn đoán đang mắc bệnh ung thư? Thử hỏi có bao nhiêu người gom đủ nghị lực để nuôi niềm tin khỏi bệnh khi thầy thuốc điều trị bệnh nhân với ánh mắt còn nước còn tát?

Nhưng nếu tưởng bức tranh ung thư chỉ toàn màu xám thê lương hay thậm chí màu đen tăm tối thì lầm. Bệnh không hề “trời kêu ai nấy dạ”. Bệnh cũng không còn “chưa đánh đã thua”. Chuyên gia ở Brussel, sau khi đúc kết và so sánh dữ liệu thống kê ở 21 nước châu Âu trong suốt thế kỷ 20, đã mạnh dạn tô nhiều gam màu tươi sáng trên bức ảnh rọi lớn của tế bào ung thư. Tuy chưa rực rỡ huy hoàng như ánh bình minh của một ngày mới nhưng cũng rõ nét màu xanh của hy vọng. Hy vọng nhiều ít không quan trọng, có đằng nào cũng còn hơn không.

Bệnh nhân có thể chết vì ung thư phổi, ung thư ruột, ung thư gan, đột quỵ, suy tim, viêm phổi... Những bệnh này có liên quan ít hay nhiều với thói quen hút thuốc lá.

Cai thuốc lá và tầm soát ung thư

Điều đáng vui đầu tiên là tỉ lệ ung thư phổi giảm thấy rõ, tất nhiên chỉ ở các quốc gia quyết liệt với biện pháp chống thuốc lá. Niềm vui tuy vậy không trọn vẹn vì tỉ lệ ung thư phổi ở phái nữ lại tăng cao, phần vì nhiều bà sinh tật hút thuốc, phần vì không có biện pháp bảo vệ số nạn nhân tuy không hút thuốc nhưng phải hít khói thuốc của chồng, của đồng nghiệp, của người vô trách nhiệm nhả khói nơi công cộng… Đó là chưa kể đến khói xăng dầu, khói chất thải công nghệ. Bệnh viện ung bướu vì thế nếu không quá tải mới lạ. Nhưng không thể xem thực trạng đó cứ như là chuyện đương nhiên, là chuyện bình thường.

Kế đến, số người mắc bệnh ung thư tiền liệt tuyến và cổ tử cung lại tăng hơn trước. Đừng hiểu lầm rồi ngã lòng. Chẳng qua nhờ biện pháp tầm soát nên thầy thuốc phát hiện nhiều người mắc bệnh. Nhưng ngược lại, cũng nhờ thế mà số người được điều trị cũng đạt hiệu quả cao hơn. Cộng sổ cuối cùng vẫn là thuận lợi, cho dù thầy thuốc đằng nào cũng ở thế ngư ông. Muốn được vậy phải tầm soát định kỳ, không có cách nào khác. Khổ nỗi là tầm soát ung thư nghe sao vẫn còn quá xa lạ ở nước mình. Ngay cả bệnh lây lan ác liệt như viêm gan, lao phổi, bệnh phong tình… còn chưa được tầm soát đúng mức thì nói chi đến ung thư.

Nếu ung thư đại tràng xưa nay không quấy rầy các bà thì trước sau vẫn đe dọa giới mày râu do nhiều ông vẫn né tránh biện pháp tầm soát định kỳ từ tuổi 50. Tất nhiên không dễ thuyết phục đàn ông, giới tự cho là phái mạnh, vì phần lớn sợ đau khi khám bệnh. Các ông ơi, tuy hơi đau một chút nhưng lại có thể an tâm bước vào hiệp hai của đường đời, thay vì trăm năm trong cõi người ta, chữ tài chữ BỆNH khéo là ghét nhau.

Chú trọng vệ sinh an toàn thực phẩm

Tỉ lệ ung thư dạ dày ở châu Âu giảm thấy rõ từ khi thầy thuốc phát hiện, hiểu sâu hơn về vi khuẩn Helicobacter pylori và biết rõ tác hại của loại vi khuẩn này không chỉ khu trú trên đường tiêu hóa, gây viêm loét dạ dày.

Mặt khác, tỉ lệ ung thư dạ dày giảm đáng kể ở các nước bảo đảm tối đa an toàn vệ sinh thực phẩm. Khỏi nói dông dài cũng hiểu tế bào ung thư dạ dày đang sống khỏe re thế nào ở xứ mình khi vệ sinh an toàn thực phẩm chỉ là chuyện trà dư tửu hậu. Cứ đọc các bản tin về thịt thối, về hải sản ướp kháng sinh, về rau cải trồng bằng nội tiết tố… thì hiểu ngay tại sao xứ mình thừa… bệnh ung thư.

Bản báo cáo tổng kết từ Tổ chức Chống ung thư ở châu Âu (ECCO) quả thật có nhiều điều đáng để cả thầy thuốc lẫn bệnh nhân suy nghĩ. Ung thư chắc chắn là bệnh có thể phòng ngừa. Ung thư rõ ràng là căn bệnh có thể điều trị, dù không đơn giản nhưng cũng không còn nan giải như nhiều thập niên trước đây.

BS LƯƠNG LỄ HOÀNG, Trung tâm Điều trị Oxy Cao áp, TP.HCM