Phình đại tràng là sự dãn bất thường của ruột già nhưng không do tắc nghẽn. Do đoạn ruột bị dãn làm giảm nhu động, phân di chuyển chậm hơn, ruột có nhiều thời gian tái hấp thu nước nên phân ngày càng cô đặc và cứng.
Hậu quả là gây ra tình trạng táo bón kinh niên. Thậm chí có một số trường hợp, phân tạo thành những khối khô, cứng và gây tắc nghẽn đường ruột.
Nguyên nhân: thường được chia làm 2 nhóm bẩm sinh hay mắc phải
- Bẩm sinh:
-
Phình đại tràng vô hạch hay còn gọi là bệnh Hirschsprung: ở người Bình thường, ruột co bóp được là nhờ sự điều khiển của các hạch thần kinh ở trong thành ruột. Ở các trẻ bị bệnh Hirschsprung ngay từ lúc sinh ra đã không có hạch thần kinh này nên ruột không co bóp được và ngày càng dãn to.
-
Phình đại tràng tự phát mạn tính
- Mắc phải:
-
Do thuốc: Morphin, Codein, Risperidone (thuốc điều trị bệnh tâm thần)
-
Do nhiễm độc: chủ yếu gặp trong hai bệnh viêm đại tràng loét và viêm đại tràng màng giả. Đại tràng dãn to là hậu quả của quá trình viêm mãn tính. Cơ chế chưa biết rõ nhưng có lẽ do sản xuất quá nhiều chất oxic ni tríc.
-
Bệnh Chagas: Đây là bệnh nhiễm ký sinh trùng Trypanosoma cruzi, thường gặp ở Trung và Nam Mỹ.
-
Khác: tổn thương thần kinh nặng (teo não, chấn thương tủy sống), phù niêm do suy giáp, xơ cứng da, thoái hóa tinh bột (Amyloidosis) và táo bón mạn tính.
Triệu chứng:
Biểu hiện thường gặp nhất là táo bón kéo dài, đau bụng từng cơn, sờ thấy khối phân cứng ở thành bụng.
Ở trẻ bệnh phình đại tràng bẩm sinh (Hirschsprung) thường có dấu hiệu “tháo cống”: khi đưa ngón tay vào hậu môn bệnh nhân không sờ được phân, khi rút ngón tay ra phân ồ ạt đi theo.
Khi có biến chứng viêm ruột, bệnh nhân thường sốt cao, tiêu phân máu, nhịp tim nhanh và trụy mạch.
Chẩn đoán:
Thường không khó dựa vào những dấu hiệu trên và chụp x-quang bụng cản quang thấy ruột già dãn to. (chụp đại tràng cản quang là một kỹ thuật Xquang khảo sát đại tràng có sử dụng thuốc cản quang)
Quy trình chụp đại tràng Trong trường hợp chẩn đoán bệnh phình đại tràng vô hạch bẩm sinh hoặc lồng ruột thì không cần làm sạch ruột già.
(Trong một số trường hợp muốn khảo sát niêm mạc đại tràng, ví dụ như tìm polyp, tìm nguyên nhân gây tiêu máu, thì bệnh nhân sẽ được chuẩn bị trước khi chụp bằng cách thụt tháo).
Khi chụp, bác sĩ sẽ đặt một ống thông mềm vào hậu môn tới trực tràng của bé mà không hề gây đau đớn gì cả.
Sau đó Bác sĩ sẽ bơm thuốc cản quang vào. Hình ảnh của đại tràng sẽ hiện rõ khi chụp.
Sau đó bác sĩ sẽ yêu cầu ba mẹ bé đưa bé đi cầu sạch. Trong một số trường hợp bác sĩ sẽ chụp thêm một hoặc vài tấm phim sau khi bé đi cầu xong .
Điều trị Phình đại tràng
- Điều trị triệu chứng: chế độ ăn nhiều chất xơ, tập thói quen đi cầu vào một giờ nhất định trong ngày, uống thuốc “xổ” làm mềm phân, bơm hậu môn, thụt tháo.
- Điều trị căn nguyên: Áp dụng kỹ thuật mổ “ pull-through” (kỹ thuật mổ cắt ruột không để lại sẹo) để điều trị bệnh này.
Trong phẫu thuật này, các bác sĩ sẽ cắt bỏ đoạn ruột già bị bệnh qua ngã hậu môn. Vì vậy, khi mổ xong sẽ không thấy vết mổ trên bụng và dĩ nhiên là sẽ không để lại sẹo ở bụng và bệnh nhân vẫn tiêu tiểu Bình thường.
Một điểm đặc biệt nữa là phẫu thuật này chỉ cần thực hiện một lần là điều trị dứt điểm luôn, không cần mổ lần thứ hai như những phẫu thuật khác. Do vậy rất thuận lợi với các bệnh nhi ở địa phương vì chỉ mổ một lần và không phải đi xa.
Bibi.vn
tham khảo nhidong.org.vn