Nếu các mẹ đang chuẩn bị đón hoặc vừa đón thiên thần nhỏ của mình
chào đời, chắc hẳn sẽ có rất nhiều bỡ ngỡ cũng như lo lắng không biết liệu cách chăm sóc của mình
có đúng hay không?
Làm sao để biết được bé đang cần hay muốn những gì? Tôi cũng đã trải qua những
thời kì như vậy. Có quá nhiều băn khoăn mà một bà mẹ trẻ phải đối mặt khi làm mẹ lần đầu tiên. Tất
nhiên trong 9 tháng mang bầu, tôi đã cố gắng đọc và tìm hiểu tất cả những thông tin tôi cho là cần
thiết để chăm sóc con, nhưng đến khi bế được bé trên tay, có thể vì quá vui mừng và hạnh phúc nên
những gì tôi học được biến đi đâu hết.
May thay mẹ chồng tôi đã giúp tôi vượt qua giai đoạn ấy và
có thêm tự tin để chăm sóc con mình. Bà trước đây từng là điều dưỡng khoa sản nên toàn bộ những
kiến thức về trẻ sơ sinh bà đều nắm rõ như lòng bàn tay và sẵn sàng truyền dạy cho con dâu. Nếu gia
đình các mẹ mới có thêm một thành viên mới bé bỏng, hãy nằm lòng những kiến thức sau để có thể dành
cho con mình những gì tốt nhất nhé
1. Thân nhiệt của bé
Có một sự thật nhiều mẹ không biết là thân nhiệt của phần lớn trẻ sơ
sinh đều cao hơn người lớn. Nhiệt độ cơ bản của bé sẽ luôn dao động trong ngưỡng từ 36 độ 6 đến 37
độ 2. Để bé quen dần với nhiệt độ sau khi ra khỏi bụng mẹ, mẹ nên duy trì nhiệt độ phòng ở mức từ
24 đến 26 độ thôi, không nên để quá lạnh hay quá nóng. Nhưng khi bé tắm thì mẹ nên chỉnh nhiệt độ
phòng lên mức 29 độ và để phòng kín gió để đảm bảo an toàn cho bé.
Để chắc chắn, các mẹ hãy sắm một
nhiệt kế phòng để ở nơi bé nằm để có thể điều chỉnh nhiệt phòng kịp thời và phù hợp. Giả sử bé có
bị nóng, thì mẹ nên kiểm tra trước hết ở gáy, vì đây sẽ là nơi bé ra mồ hôi đầu tiên. Trẻ bị nóng
rất nguy hiểm bởi nếu bé ra mồ hôi lưng quá nhiều sẽ khiến bé lạnh mà viêm phổi. Lúc ấy hậu quả
thật khó lường.
Tôi đã có một kinh nghiệm xương máu về vấn đề này, vì cho bé bú và trời lại đang
chuyển sang hè, nên cứ khi nào bú là hai mẹ con nóng bừng cả người. Vì bé nhà tôi mới sinh nên tôi
cẩn thận quấn bé rất kĩ để giữ ấm cho con. Hôm ấy bé mới sinh được 2 ngày, bà nội bé sang thăm đúng
lúc tôi đang cho con bú, thấy tôi đổ mồ hôi mà bé lại bị quấn tã nhiều, bà mới "tá hỏa" và kiểm tra
lưng bé. Tôi rụng rời khi thấy lưng bé ướt sũng và vội vàng lấy khăn xô cho lau cho con.
Nếu hôm đó
mà không phát hiện sớm, không biết bé nhà tôi sẽ thế nào. Từ đó về sau, tôi rút kinh nghiệm luôn để
bé mặc quần áo thoáng mát và lót một cái khăn dưới lưng bé để tiện rút ra khi bé đổ nhiều mồ
hôi.
Một lưu ý quan trọng không kém là mẹ nên đo nhiệt độ cho bé mỗi ngày
để kiểm tra liệu bé có bất kì vấn đề gì bất thường hay không. Cách chính xác nhất để kiểm tra nhiệt
độ của bé là mẹ phải đo nhiệt kế qua đường hậu môn chứ không nên kiểm tra bằng cảm tính.
Khi mới
được chỉ cách đo nhiệt độ kiểu này, tôi đã hoảng hồn lo sợ nhỡ mình làm tổn thương bé thì sao? Lúc
ấy, mẹ chồng tôi đã truyền cho một mẹo nhỏ, đó là mua nhiệt kế điện tử cho nhiệt độ chỉ trong 30
giây, sau đó bôi một ít dầu em bé (hay thường gọi là baby oil) vào đầu nhiệt kế, như vậy sẽ giúp mẹ
thao tác dễ dàng hơn.
2. Cân nặng của bé
Cân nặng trung bình của các em bé sơ sinh khỏe mạnh sẽ nằm trong
khoảng từ 2,7kg đến 3,2 kg. Chắc hẳn rất nhiều mẹ sẽ ngạc nhiên với thông tin này, bởi từ trước đến
nay, quan niệm của các mẹ, các bà thường là trẻ càng to càng tốt. Nhưng điều này hoàn toàn sai lầm,
bởi nếu cân trẻ quá lớn khi mới sinh thì có thể sẽ dẫn đến các vấn đề không tốt sau này.
Tôi có
quen một chị bạn, chị sinh trước tôi 2 tháng, bé nhà chị khi sinh được hơn 4 cân, lúc ấy tôi đã rất
hâm mộ bởi bé nhà tôi siêu âm chỉ được hơn 2 cân. Nhưng lạ thay, sau khi sinh được 3 tháng, bé hầu
như không tăng cân và đi khám mới biết bé bị suy dinh dưỡng nhẹ. Vậy là tôi đã rút ra được kinh
nghiệm cho mình, rằng không nên quá quan trọng cân nặng của con khi mới sinh mà quan trọng là các
mẹ chăm sóc bé sau đó như thế nào.
Một kiến thức thú vị các mẹ có thể chưa biết, đó là cân nặng của bé
sẽ giảm đi khoảng 10% trong vòng một tuần đầu sau sinh do bé bị mất nước khi ra môi trường bên
ngoài. Mẹ cũng đừng lo lắng nhiều vì số cân này vì sau thời gian đó cân nặng của bé sẽ tăng lên
nhanh chóng. Cụ thể là mỗi tuần bé sẽ tăng được khoảng từ 100 đến 120gr, và trong tháng đầu tiên
cân nặng của bé sẽ tăng thêm từ 500 - 850gr. Mẹ cũng có thể dễ dàng phát hiện ra khi thấy da bé
hồng, căng và sáng hơn lên.
3. Các vấn đề liên quan đến da bé
Da của trẻ sơ sinh chỉ mỏng bằng 1/5 da người lớn, nên các mẹ hãy
lưu ý khi chăm sóc con bởi bé sẽ rất dễ bị khô hay viêm da trong môi trường không phù hợp. Nếu thời
tiết quá hanh khô, mẹ có thể giúp bé dưỡng ẩm bằng cách thoa kem dưỡng da dành cho trẻ sơ sinh cho
bé mỗi khi tắm xong. Nếu chẳng may bé bị viêm da (da nổi những nốt nhỏ đỏ, đầu chấm trắng, có đầu
nước), mẹ hãy chịu khó tắm cho bé bằng sữa tắm dành riêng cho các bé bị viêm da hoặc tham khảo ý
kiến bác sĩ ngay nhé.
Nhắc đến da bé, các mẹ không thể không lưu ý đến một hiện tượng xảy
ra với hầu hết trẻ sơ sinh, đó là hiện tượng vàng da. Các mẹ nên trang bị cho mình những kiến thức
nhất định để có thể phân biệt được hai loại vàng da cơ bản là vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý.
Thông thường hiện tượng vàng da sinh lý sẽ bắt đầu xuất hiện từ ngày thứ 3 sau sinh và mất đi trong
vòng 1 tuần.
Khi kiểm tra dưới ánh nắng mặt trời, mẹ sẽ thấy da bé vàng đi bắt đầu từ trên mặt và
cổ và chỉ có màu vàng hơi nhạt. Còn nếu là vàng da bệnh lý, mẹ sẽ phải để ý nếu da bé vàng thẫm
hơn, vùng da vàng kéo dài đến rốn hoặc qua rốn, bé ngủ li bì, ít ăn và hoạt động. Nếu trường hợp
này xảy ra, mẹ phải lập tức đưa bé đi viện để có hướng điều trị kịp thời cho con.
4. Vệ sinh cuống rốn
Luôn để cho rốn trẻ khô thoáng
và
vệ sinh sạch sẽ (hình minh họa)
Đây có thể nói là vấn đề các mẹ sợ nhất bởi nếu không biết cách vệ
sinh phù hợp sẽ vô tình khiến con bị nhiễm trùng. Từ trước tới nay, các mẹ luôn quan niệm trẻ sơ
sinh là phải được băng rốn kĩ càng để khỏi bị vi khuẩn hay các tác động bên ngoài xâm nhập vào,
nhưng khi tôi sinh bé, mẹ chồng tôi lại hướng dẫn tôi theo cách hoàn toàn trái ngược.
Bé nhà tôi
không hề được băng rốn. Tôi để cho rốn của bé luôn khô thoáng và vệ sinh sạch sẽ bằng cồn 70 độ.
Các mẹ nên mua loại cồn tẩm vào miếng gạc nhỏ bán ở các hiệu thuốc để đảm bảo sạch sẽ và tiện dụng.
Kết quả là bé nhà tôi rụng rốn sau chưa đầy 1 tuần và không gặp bất kì vấn đề gì.
5. Chế độ ăn của bé
Mẹ có thể không biết rằng, dạ dày của bé chỉ có dung tích 5ml
trong ngày đầu sau sinh, vì vậy bé cũng chỉ cần lượng sữa tương ứng trong ngày này.Tất nhiên nhu
cầu của bé sẽ tang dần lên trong những ngày sau đó. Nếu các mẹ có ý định cho bé bú, đừng nên lo
lắng vì sữa mình không "tràn trề" như mong đợi mà hãy kiên nhẫn để trẻ ti mẹ.
Lượng sữa mẹ sẽ tiết
ra vừa đủ với nhu cầu của bé. Trong trường hợp mẹ không biết có đủ sữa cho con không, hãy chuẩn bị
một hộp sữa công thức nhỏ đề để phòng mọi tình huống có thể xảy ra.