Qua nghiên cứu người ta nhận thấy, tỷ lệ viêm mũi họng khi thời tiết thay
đổi có thể tăng gấp 4-5 lần, thời gian bị bệnh cũng kéo dài hơn, bệnh hay tái phát. Vậy yếu tố nào làm cho bệnh
viêm mũi họng tăng nhiều đến như vậy.
Khi cửa ngõ cơ thể bị xâm
phạm
Khi không khí chuyển lạnh đột ngột, độ ẩm tăng cao làm cho lớp thảm nhầy
trong hốc mũi và họng trở nên đặc và quánh hơn, lúc này lớp lông chuyển của mũi
họng vận động khó khăn dẫn đến khả năng làm sạch, làm ấm, làm ẩm không khí của
mũi họng giảm, do đó mũi họng dễ bị viêm hơn. Biểu hiện sớm của viêm mũi họng
là cảm giác khô, rát mũi, họng. Người bệnh thường xuyên muốn uống nước. Lúc
này, rỉ mũi trở nên nhiều và bám chặt vào mũi làm khó lấy. Tiếng thở của người
bệnh to hơn bình thường - đây là dấu hiệu để phát hiện sớm trẻ bị viêm mũi
họng, nếu điều trị ngay ở giai đoạn này sẽ tránh được việc sử dụng kháng sinh
cho trẻ. Đôi khi xuất hiện chảy máu ở một hay hai bên mũi, máu đỏ tươi hoặc
dịch mũi có màu hồng lẫn dịch mũi, rỉ mũi có màu đen. Bệnh nhân hay khịt khạc
và ho húng hắng nhưng không có đờm.
Mặt khác khi lớp thảm nhầy bị đóng quánh, độ pH của dịch mũi họng chuyển
dần từ môi trường kiềm nhẹ sang môi trường acid - thuận lợi cho các vi khuẩn
tồn tại tại chỗ có điều kiện phát triển và gây bệnh. Trong đó các nguyên nhân
do virut chiếm 60-80% các trường hợp gây bệnh, các trường hợp do virut có thể
tự khỏi nếu cơ thể đủ sức đề kháng; Viêm mũi họng do vi khuẩn: thường gặp
là phế cầu, Hemophilus Influenzae, tụ
cầu và nguy hiểm nhất là liên cầu bêta tan huyết nhóm A (chiếm khoảng 20%) -
loại vi khuẩn gây biến chứng viêm thận, thấp tim, thấp khớp. Ngoài ra còn gặp
viêm họng do nấm: bình thường 70% dịch nuôi cấy từ mũi họng có sự tồn tại của
nấm, nấm chỉ gây bệnh khi ở môi trường thuận lợi là acid hoặc sức đề kháng của
cơ thể giảm sút do nhiễm virut, trẻ suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch mắc phải
(HIV)...
Nếu viêm mũi họng do vi khuẩn, dịch mũi có màu vàng xanh, ngày càng đặc
dần. Biểu hiện hay gặp ở trẻ em là hiện tượng "thò lò mũi xanh". Sau
vài ba ngày đến một tuần, nếu không điều trị kịp thời sẽ xuất hiện triệu chứng
viêm mũi họng cấp như sốt, ngạt tắc mũi, ho có đờm vàng xanh... hoặc viêm tai
giữa (trẻ quấy khóc, sốt cao, kêu đau tai thậm chí chảy mủ tai...).
Bảo vệ mũi họng hằng ngày để
phòng bệnh
Để khắc phục tình trạng thay đổi của niêm mạc mũi họng khi thời tiết chuyển
mùa, nhất là từ nóng sang lạnh, hằng ngày chúng ta nên nhỏ thêm nước muối sinh
lý ấm vào mũi để trả lại độ nhớt cho lớp thảm nhầy. Không nên bơm rửa mũi nhiều
hoặc xì mũi mạnh nhất là đối với trẻ em vì nếu thực hiện không đúng động tác
này, vô tình có thể đưa vi khuẩn vào tai hoặc vào xoang, hoặc xuống phế quản...
gây ra những biến chứng nặng nề từ viêm mũi họng.
Nếu dịch nhầy của mũi họng quánh và có màu vàng xanh cần đi khám để được
hướng dẫn dùng thuốc thích hợp như điều trị nhỏ thuốc tại chỗ làm loãng dịch,
các thuốc sát khuẩn, thuốc làm săn khô niêm mạc mũi, thuốc kháng viêm, kháng
sinh tại mũi... nhưng phải duy trì sự điều chỉnh này cho đến khi niêm mạc mũi
họng hoàn toàn trở về bình thường. Trường hợp điều trị tại chỗ 2-3 ngày mà các
triệu chứng nặng thêm như sốt, ho nhiều, đau nhức vùng mặt... phải kết hợp điều
trị kháng sinh toàn thân thích hợp, kháng viêm, giảm nề. Cách phòng bệnh quan
trọng nhất là giữ ấm mũi họng khi thời tiết thay đổi.
Theo ThS.
Phạm Bích Đào – Sức khỏe & Đời
sống