Cứu bệnh nhi nước ngoài bị thoát vị vùng rốn bẩm sinh

Theo thông tin từ Bệnh viện Nhi Trung ương, các bác sĩ khoa Ngoại - bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận một bệnh nhân người Lào bị thoát vị vùng rốn bẩm sinh. Đó là cháu Choyang, ở huyện Xiengkhuang (Lào).

Bác sĩ Hậu thăm khám cho bệnh nhân

5 năm chung sống với bệnh bẩm sinh

Người nhà cho biết, cháu Choyang sinh ra đã có khối thoát vị khổng lồ bẩm sinh ở vùng rốn và được điều trị tại bệnh viện huyện bằng thuốc, không mổ. Sau đó, khối thoát vị tự khỏi và có da mọc trùm lên toàn bộ khối thoát vị. Hoàn cảnh gia đình rất khó khăn, lại sống ở tỉnh xa thủ đô Viêng chăn, nên gia đình cũng không có điều kiện chữa trị cho cháu. Cứ thế, Choyang được chăm sóc tại nhà cho đến lúc 5 tuổi.

Trong một buổi công tác tình cờ, các bác sĩ Bệnh viện Trung ương Lào đã phát hiện ra và đưa cháu về Viêng Chăn điều trị. Tuy nhiên, các bác sĩ Lào xét thấy khối thoát vị ở bụng quá lớn, không thể phẫu thuật cho bệnh nhi tại Lào được, nên quyết định đưa Choyang sang Bệnh viện Nhi Trung ương – Việt Nam.

Tại bệnh viện Nhi Trung ương, các bác sĩ chẩn đoán sơ bộ cháu bị thoát vị vùng rốn khổng lồ bẩm sinh (tên tiếng Anh là Giant Omphalocele), đã được biểu bì hóa - tự mọc da từ lúc sau sinh. Khối thoát vị nằm ngoài ổ bụng dưới da bệnh nhân khá lớn, kích thước khoảng 15cm x15cm x 10cm, bên trong gồm có: gan, đại tràng và ruột non.

Theo TS Bùi Đức Hậu – trưởng khoa Ngoại, bệnh viện Nhi Trung ương, trường hợp bệnh nhân Choyang có thể tích khối thoát vị quá lớn so với thể tích ổ bụng hiện tại (cơ thể trẻ nhỏ và ổ bụng rất bé, trẻ 5 tuổi, cân nặng 15kg), thì việc quan trọng bây giờ là làm sao để đưa được các tạng trở lại ổ bụng và phẫu thuật phục hồi thành bụng.

Tuy nhiên, nếu không phẫu thuật thì thể tích khối thoát vị càng ngày càng to, ổ bụng càng nhỏ lại (do các tạng hàng ngày bị rơi tự do ngoài ổ bụng), làm cho trẻ hoạt động khó khăn hơn, ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ, đặc biệt có nguy cơ gây xoắn các tạng, nhất là gan.

Vậy việc phẫu thuật thực hiện như thế nào, một lần hay nhiều lần, để đưa đươc các tạng trở lại ổ bụng với khối thoát vị lớn như vậy, là vấn đề phải cân nhắc: phẫu thuật một lần đóng thành bụng ngay cho bệnh nhân có thể gây tăng áp lực ổ bụng, gây chèn ép tuần hoàn, hô hấp, khiến bệnh nhân suy thở, dẫn đến tử vong.

Phẫu thuật nhiều lần đóng dần thành bụng tạo sự thích nghi dần dần phải tiến hành trong thời gian dài và cũng có những bất lợi ảnh hưởng tới sức khỏe và cả về kinh tế cho bệnh nhân do phải mổ nhiều lần.

Sau khi hội chẩn chuyên môn toàn viện, các bác sĩ đã quyết định làm tăng dần thể tích ổ bụng tự nhiên, tạo sự thích nghi dần dần tới khi có thể sẽ tiến hành phẫu thuật đóng được thành bụng một lần bằng cách tạo ra một dụng cụ giống như chiếc mũ bảo hiểm, đặt úp vào khối thoát vị cho bệnh nhân đeo và kéo dây ép dần mỗi ngày, đẩy ép các tạng từ từ trở lại ổ bụng, đến khi các tạng vào hết ổ bụng (khối thoát vị xẹp xuống), thì tiến hành phẫu thuật.

Bệnh cần mổ sớm

TS Bùi Đức Hậu cho biết, theo thống kê của Mỹ, tỷ lệ gặp của thoát vị vùng rốn và thoát vị qua khe hở thành bụng là 1/2000 trẻ sinh.

Ở Việt nam, với dân số xấp xỉ 90 triệu dân và tỷ lệ trẻ có nguy cơ mắc bệnh thoát vị vùng rốn và thoát vị qua khe hở thành bụng có thể lên tới 881trẻ/năm. Tại bệnh viện Nhi Trung ương, mỗi năm bệnh viện tiếp nhận và điều trị cho khoảng trên 20 bệnh nhân mắc bệnh này, tỷ lệ thành công trên gần 95%.

TS Hậu cũng khuyến cáo, các bà mẹ trong giai đoạn mang thai nếu siêu âm phát hiện thấy em bé bị dị tật này nên chủ động đưa trẻ tới các trung tâm phẫu thuật nhi chuyên sâu sớm ngay sau khi sinh.

Omphalocele (hay còn gọi là thoát vị vùng rốn) là loại thoát vị vùng rốn bẩm sinh được hình thành ngay trong thời kỳ bào thai, nguyên do phôi thai loạn sản và sự phát triển không đầy đủ của lớp trung bì ở vùng rốn (Lớp sẽ hình thành lớp cân cơ thành bụng vùng rốn) gây hậu quả là sự mở rộng đường kính của vòng rốn, màng ối vẫn gắn liền với rìa của vòng rốn, tạo ra một khoang liên lạc giữa khoang trong ổ bụng và ngoài ổ bụng gây thoát vị liên tục của ruột.

Thoát vị qua vòng rốn còn gọi là thoát vi vùng rốn (Omphalocele) có màng bọc. Đường kính của vòng rốn rộng hẹp khác nhau, tùy theo đường kính này mà kích thước khối thoát vị to bé khác nhau. Các nội tạng bụng được chứa trong một túi mờ, trong đó bao gồm màng ối, chất thạch, và phúc mạc. Mạch rốn tỏa lên thành của túi. Trên 50% các trường hợp, gan, lá lách, và buồng trứng hoặc tinh hoàn đi kèm với ruột ngoài cơ thể.

Điều trị Omphalocele, phẫu thuật là phương pháp duy nhất, tiến hành ngay trong 6h đầu sau sinh là lý tưởng nhất. Tuy nhiên, chỉ định cho những trường hợp kích thước khối thoát vị không quá lớn (đường kính của vòng rốn rộng không quá 6cm) và khi đóng thành bụng không gây tăng áp lực ổ bụng (áp lực dạ dày) hoặc tăng áp lực đường thở trung bình < 20cm="">

Các trường hợp khối thoát vị lớn có tăng áp lực ổ bụng (áp lực dạ dày) hoặc tăng áp lực đường thở trung bình > 20cm H2O thì không nên phẫu thuật ngay mà điều trị bằng thuốc chống nhiễm khuẩn và chờ đợi cho quá trình biểu bì hóa hoàn thành, rồi tiến hành biện pháp đưa dần các tạng trở lại ổ bụng như cách làm với bệnh nhân người Lào, tuy nhiên phải tiến hành sớm ngay sau khi quá trình biểu bì hóa hoàn thành.

Các trường hợp khối thoát vị lớn nhưng màng bọc bị vỡ phải phẫu thuật ngay với mục đích che phủ khối thoát vị tránh nhiễm trùng bằng dùng vạt da xoay hay vật liệu chuyên dụng, tiếp sau cũng bằng phương pháp điều trị làm tăng thể tích ổ bụng từ từ như trên đã mô tả .

Khánh Ngọc