Dị ứng thực phẩm là một đáp ứng bất thường với một thực phẩm nào đó được kích hoạt bởi hệ miễn dịch của cơ thể. Phản ứng dị ứng với thực phẩm có thể là nhẹ và thoáng qua nhưng đôi khi gây một tình trạng bệnh lý trầm trọng, thậm chí tử vong.
Các phản ứng bất lợi của cơ thể với thực phẩm có thể được chia thành 2 loại. Loại thứ nhất là phản ứng bất lợi của cơ thể với thực phẩm qua trung gian miễn dịch. Các phản ứng này bao gồm các rối loạn được dàn xếp bởi các kháng thể globulin miễn dịch IgE mà có thể xuất hiện trong lúc hoặc ngay sau sử dụng thức ăn gây dị ứng.
Nếu các phản ứng này được dàn xếp bởi không phải các kháng thể globulin miễn dịch IgE, nó có thể xuất hiện vài giờ sau đó. Loại thứ nhì là không dung nạp với thức ăn. Các phản ứng loại này bao gồm mọi đáp ứng bất lợi với thức ăn hay thực phẩm bổ sung mà không bị dàn xếp bởi hệ miễn dịch.
Tuy nhiên, các triệu chứng biểu hiện của loại này cũng có thể giống như của loại dị ứng thức ăn. Không dung nạp với thức ăn thường gặp nhất là không dung nạp với lactose (thường có trong sữa).
Ở người lớn, những thực phẩm là những chất kích hoạt phản ứng dị ứng thường gặp nhất bao gồm:
- Cá (đặc biệt là cá biển như cá nóc chẳng hạn) và các loại đồ biển như tôm, cua, sò, ốc.
- Đậu phọng (lạc).
- Quả óc chó (tương tự hạt dẻ).
- Trứng
Ở trẻ em, những thực phẩm thường gây dị ứng là trứng, sữa (đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ), đậu phọng, đậu nành (đỗ tương), lúa mì, quả óc chó.
Theo các khảo sát ở Hoa Kỳ, tỷ lệ dân số bị dị ứng thực phẩm được ước tính là khoảng 6% ở trẻ em và 3,7% ở người lớn. Một vài công trình nghiên cứu đã được công bố, tỷ lệ trẻ em bị dị ứng với các thực phẩm như sau: sữa bò 2,5%; trứng 1,3%; đậu phọng 0,8%; lúa mì 0,4%; đậu nành 0,4%.