Giãn tĩnh mạch thừng tinh là bệnh gì?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng tĩnh mạch nằm phía trên tinh hoàn bị xoắn giãn một cách bất thường làm cho tinh hoàn bị chảy xệ. Bệnh thường xuất hiện quanh tinh hoàn trái với tỷ lệ trên 80% trường hợp. Bệnh xảy ra do dòng máu chảy ngược vào trong các tĩnh mạch gây ứ đọng ở mạch máu phía trên tinh hoàn.

Các yếu tố nguy cơ gây bệnh

Sức khỏe và đời sống cho biết, hiện nay, vẫn chưa biết rõ nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thừng tinh, có thể do nhiều yếu tố: do tăng nhiệt độ ở bìu, làm nhiệt độ tinh hoàn tăng lên 0,6 - 0,8 độ C; do trào ngược các chất chuyển hóa từ thượng thận và thận vào tĩnh mạch tinh, ứ đọng máu tĩnh mạch, tăng prostaglandine hoặc catecholamine trong tĩnh mạch tinh; do bẩm sinh cấu trúc của tĩnh mạch không bình thường.

(Ảnh minh họa)

Giãn tĩnh mạch tinh xảy ra khi tĩnh mạch tinh không có van hoặc hệ thống van chống trào ngược bị trục trặc, do đó, máu từ tĩnh mạch thận hoặc tĩnh mạch chủ dưới trào ngược vào tĩnh mạch tinh làm cho tĩnh mạch tinh ngày càng giãn rộng, lượng máu ứ đọng lại quanh tinh hoàn quá nhiều.

Triệu chứng: hầu như không

Hầu hết giãn tĩnh mạch thừng tinh không có triệu chứng. Thỉnh thoảng, có thể đau nhẹ hay có cảm giác nặng ở vùng bìu.

Đau có thể nhiều hơn vào chiều tối, sau khi đứng lâu, ngồi nhiều hay làm việc nặng. Nếu tĩnh mạch thừng tinh giãn lớn, bạn có thể thấy khối phồng ở góc trên bìu do tĩnh mạch giãn to nổi ngay dưới da.

Mặc dù hiện nay có nhiều chương trình tầm soát cộng đồng ở một số quốc gia phát triển nhưng phần lớn giãn tĩnh mạch thừng tinh ở trẻ em và thanh niên chỉ được phát hiện tình cờ hay hiếm hơn do bệnh nhân than phiền về những khó chịu ở bìu hay sưng bìu. Đau chỉ ghi nhận khoảng 2 – 11%.

Trong vài trường hợp hiếm, giãn tĩnh mạch thừng tinh được chẩn đoán sau khi tĩnh mạch vỡ do chấn thương thể thao hay do các chấn thương khác. 15 – 20% bé trai bị tinh hoàn nhỏ kèm theo với giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Thuốc không khỏi, mổ chưa chắc hết

Cũng theo Dân trí, giãn tĩnh mạch thừng tinh được chẩn đoán khi khám bởi bác sĩ chuyên khoa. Siêu âm có thể giúp thêm cho chẩn đoán xác định. Không phải bệnh nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh nào cũng cần phẫu thuật mà chủ yếu là theo dõi. Nếu bạn không đau hoặc không có trở ngại trong vấn đề sinh sản, bác sĩ sẽ khuyên bạn nên theo dõi tiếp.

Trong quá trình theo dõi, nếu tĩnh mạch không giãn lớn, không làm bạn khó chịu và không trở ngại trong việc sinh sản, bạn không cần điều trị gì thêm. Điều trị nội khoa bằng thuốc không hiệu quả đối với giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Nếu bạn đau, nếu tĩnh mạch thừng tinh bị giãn to ngoằn ngoèo mất thẩm mỹ, tinh hoàn teo nhỏ (nhất là ở bé trai) hoặc nếu bạn có bất thường trong tinh dịch đồ, bạn và vợ bạn có trở ngại trong vấn đề sinh sản, bác sĩ sẽ khuyên bạn mổ hoặc làm những thủ thuật khác để điều trị. Đối với triệu chứng đau, cần phải nói rõ đây là chỉ định rất hiếm để phẫu thuật, theo các tài liệu nước ngoài chỉ khoảng 2 – 10% các trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh gây đau.

Và sau mổ, chỉ khoảng 68 – 88% bệnh nhân hết đau vì đau ở bìu có rất nhiều nguyên nhân, không hẳn là do giãn tĩnh mạch thừng tinh. Không phải ngẫu nhiên mà hai tác giả David Wise và Rodney Anderson đã viết quyển sách A headache in the Pelvis, tạm dịch (theo kiểu chơi chữ của tác giả) là “những vấn đề hóc búa ở vùng chậu” để nói về các chứng đau mạn tính không rõ nguyên nhân ở vùng chậu của nam giới và cả nữ giới như: đau bụng dưới, đau bìu – dương vật, đau âm đạo, đau đáy chậu, đau hậu môn, đau có thể liên quan hoặc không với tiểu tiện, đại tiện và hoạt động tình dục. Hai tác giả đã đưa ra quan điểm mới trong chẩn đoán và điều trị các chứng đau mạn tính nói trên.

Do đó, cần cân nhắc khi phẫu thuật nếu chỉ bị đau bìu. Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh bằng cách thắt hoặc làm tắc các tĩnh mạch giãn. Có nhiều phương pháp điều trị như: phẫu thuật thông thường, phẫu thuật vi phẫu, phẫu thuật nội soi ổ bụng, làm tắc mạch bằng bóng hay vòng xoắn...

Tú Liên

Nên đọc

Theo GĐVN