Kéo dài tuổi thọ (3): Kìm hãm chứng… quên

>

>

 

Nhiều cụ vừa ăn cơm xong đã ra nói với xóm giềng là cả ngày chưa được miếng nào. Ra chợ mua gì thì tính mãi chẳng trả được tiền… Theo các bác sĩ, chứng quên có thể xảy ra ở bất cứ giai đoạn nào trong cuộc sống, nhưng y học chỉ có thể chữa được lúc mới phát bệnh. 

 

Theo BS Nguyễn Tiến Trường, Khoa Khám bệnh, BV Lão khoa TƯ, chứng quên ở người cao tuổi gồm sa sút tâm thần, sa sút trí tuệ, teo não, lão hóa... Ngoài các sa sút sau một biến cố bệnh tật nào đó, thì chủ yếu do tuổi già lão hóa tự nhiên, teo dần các chức năng não.

 

Đọc sách báo thường xuyên cũng là cách tốt để chống lại lão hóa trí não. Ảnh minh họa: TL

BS Phạm Thị Nhung, Trung tâm Tư vấn y tế sức khỏe người già (Hà Nội) cho biết, tuổi 50 - 60 trở lên, các vùng não bị thu nhỏ, nơ - ron thần kinh giảm, thoái hóa nên hay quên. Đây là triệu chứng sớm của suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ, tiến triển chậm trong nhiều năm nên mọi người không để ý. Sau khi nghỉ hưu, con người giảm hẳn những lo nghĩ công việc nên càng mau quên. Chứng quên làm người cao tuổi chậm chạp, khó khăn khi mua bán, đi lại, lơ ngơ... ngay cả khi dùng các vật dụng hàng ngày.

Theo PGS. TS Vũ Anh Nhị (ĐH Y Dược TP Hồ Chí Minh), có 2 kiểu biểu hiện rối loạn trí nhớ thường gặp là chứng loạn trí nhớ về không gian (hay nơi chốn) và chứng quên thoáng qua. Người bệnh khó nhận ra nơi mình đang ở và những nơi đã biết; hoặc rối loạn có tính chất chu kỳ của hệ thần kinh trung ương, trong đó có mất trí nhớ đột ngột, mất khả năng kể về những việc xảy ra gần đây mà không kèm các triệu chứng thần kinh.

Một đặc điểm của chứng quên của người cao tuổi là dễ quên việc mới xảy ra nhưng lại nhớ các việc trong quá khứ. Quên ở người cao tuổi chia làm 3 giai đoạn. Ở giai đoạn sớm, họ hay phải tìm những đồ dùng cá nhân (mũ, chìa khóa ...), khó nhớ tên người mới gặp, hay lặp đi lặp lại một câu hỏi, thậm chí quên việc định làm.  Ở giai đoạn trung gian, người cao tuổi hay quên những từ ngữ thông thường nên gặp khó khăn khi giao tiếp, quên những động tác sinh hoạt cá nhân, mất định hướng về thời gian và không gian...Ở giai đoạn nặng, chứng quên rất trầm trọng, họ mất toàn bộ khả năng sinh hoạt hàng ngày, phải sống lệ thuộc vào người khác vì khó tự ăn uống,vệ sinh cá nhân...
 
Phòng ngừa, điều trị

 

"Để phòng ngừa chứng quên, người già cần hoạt động trí não thường xuyên như đọc sách báo, tham gia các buổi sinh hoạt, kể lại câu chuyện vừa đọc, hoặc một bộ phim vừa xem xong. Đặc biệt, nếu chơi một loại nhạc cụ nào đó cũng sẽ làm chậm quá trình suy giảm trí nhớ". BS Nguyễn Tiến Trường, Khoa Khám bệnh,  BV Lão khoa TƯ.

Theo BS Nguyễn Tiến Trường, chứng quên giai đoạn sớm có thể chữa, hoặc làm chậm quá trình bệnh, hoặc tạo cho người bệnh có cuộc sống tốt hơn. Vì vậy, khi có biểu hiện quên thì nên đi khám BS chuyên khoa để được xác định mức độ quên, tìm các yếu tố nguy cơ, kịp điều trị, hướng dẫn uống thuốc cụ thể.

BS Phạm Thị Nhung cho rằng, để người cao tuổi không quên nhanh, không bị mất trí nhớ, trước tiên cần tăng cường tuần hoàn não bằng cách tập thể dục như: Xoa hai tay vào nhau rồi xoa đều lên mặt, bấm các huyệt ở mắt, mũi tai... giúp máu lưu thông tốt hơn. Sau đó xoa cổ, gáy và dùng 10 đầu ngón tay chải ngược lên đầu giúp ôxy tưới lên não nhiều hơn. Khi thấy bản thân có hiện tượng quên, nên tập thiền yoga bởi thở và thiền giúp luyện trí nhớ rất tốt.

Mùa hè nắng nóng, người cao tuổi ăn uống kém, mất nước, mất muối gây rối loạn điện giải cũng ảnh hưởng đến trí não. Sau khi nghỉ hưu nên năng tiếp xúc giao lưu để giúp phục hồi trí nhớ. Hàng ngày, cần tập trí nhớ bằng cách đọc báo, sách, khi đọc có thể không nhớ câu chuyện đọc hôm nay, nhưng cứ đọc đi đọc lại để giúp trí  nhớ tốt hơn.

BS Phạm Thị Nhung khuyên, hiện có nhiều thuốc điều trị chứng quên, thuốc tuần hoàn não cũng có nhiều loại, nhưng phải có chỉ định của bác sĩ mới được dùng. Ngoài ra nên dùng các thuốc chống thoái hóa não như vitamin E, C, B12... có tác dụng chống ôxy hóa, giúp bảo vệ tế bào, đặc biệt là tế bào não, tránh tác hại quá trình thoái hóa não.

 
Người cao tuổi nên duy trì chế độ ăn nhiều trái cây, rau, củ, hạn chế ăn chất béo, chất ngọt và các đồ uống kích thích. Một số món ăn có tác dụng cải thiện trí não như óc lợn hấp cách thủy (hoặc phối hợp với kỷ tử và hoài sơn), trứng chim bồ câu (phối với long nhãn, kỷ tử, đường phèn) hấp cách thủy ăn rất bổ não. Ngoài ra, các món long nhãn, hạt sen, nấm linh chi, nhân sâm... đều có khả năng hỗ trợ trị liệu rất tốt đối với những bệnh nhân suy nhược thần kinh, hay quên.