Thụt tháo hậu môn nhân tạo (HMNT) được chỉ định trong các trường hợp bệnh nhân bị táo bón hoặc khi bệnh nhân tắc ruột do phân. Ngoài ra, thủ thuật này được dùng để chuẩn bị soi đại tràng, chụp X-quang đại tràng hoặc để mổ đóng HMNT. Phương pháp này rất tiện lợi trong sinh hoạt hàng ngày và giảm được nhiều chi phí cho bệnh nhân.
Mục đích của phương pháp là giữ cho HMNT không ra phân vì bệnh nhân kiểm soát được số lần phân ra trong ngày, đồng thời HMNT chỉ ra phân khi thụt tháo.
Cần lưu ý là mọi trường hợp cần phải có y lệnh của bác sĩ điều trị. Phương pháp này đòi hỏi người điều dưỡng sự kiên nhẫn, nhẹ nhàng và phải theo dõi bệnh nhân vì thời gian thụt tháo thường kéo dài.
Các chống chỉ định của phương pháp
- HMNT đại tràng ngang hay đại tràng phải (vì phân lỏng).
- Mở HMNT tạm thời.
- Bệnh nhân có khuynh hướng tiêu chảy do chế độ ăn uống.
- Bệnh nhân bị viêm đường ruột.
- Bệnh nhân có bệnh tim thận nặng.
- HMNT có biến chứng: hẹp, sa, thoát vị hay nhiễm trùng…
Trong một số trường hợp có thể gặp khó khăn cho việc thụt tháo như: không đủ các phương tiện vệ sinh tại nhà; bệnh nhân lớn tuổi, không đủ sức khỏe hoặc mắc bệnh tâm thần; trẻ nhỏ hoặc bệnh nhân không muốn thực hiện hay không hợp tác.
Những ưu điểm của phương pháp
Bệnh nhân có thể giữ phân được và không phải mang các loại túi (chỉ cần nắp đậy lỗ mở thông ra da).
- Không gây cản trở trong việc lựa chọn trang phục
- Giúp bệnh nhân tự tin và không ảnh hưởng đến cảm xúc của bạn tình.
- Làm giảm bớt triệu chứng đầy bụng, và táo bón.
- Không cần thay túi chứa bẩn, tiết kiệm được kinh tế cho bệnh nhân.
- Chế độ ăn của bệnh nhân có thể thay đổi, không bị hạn chế.
- Không cần phải mang theo người quá nhiều các túi chứa và dụng cụ khác.
- Bệnh nhân có thể sinh hoạt bình thường như đi shopping, tham gia các hoạt động thể dục thể thao, văn nghệ và khiêu vũ… không ngại túi chứa bẩn làm cản trở và có mùi hôi.
- Thích hợp cho người bệnh sống trong thời tiết nóng hoặc làm việc trong môi trường nóng.
- Bệnh nhân có HMNT đại tràng xuống hoặc đại tràng chậu hông có thể thụt tháo mỗi ngày 1 lần hoặc cách ngày.
- Chất lượng cuộc sống của bệnh nhân được cải thiện tốt hơn tại cả nơi làm việc và khi chơi thể thao hay khi tham gia các hoạt động xã hội.
- Một khi chất lượng cuộc sống tốt hơn, bệnh nhân cảm thấy tự tin và lạc quan hơn, thoát khỏi những lo lắng, ưu tư.
Tuy nhiên, phương pháp thụt tháo HMNT cũng còn một số nhược điểm vì có thể làm mất thời gian, phải sử dụng phòng tắm trong một thời gian dài, những lúc đi xa nhà sẽ khó khăn với các dụng cụ tự chế. Ngoài nguy cơ thủng đại tràng nếu sử dụng kỹ thuật không đúng, thụt tháo trong một thời gian dài có thể gây liệt ruột, không còn ra phân tự nhiên và không thể tiếp tục thực hiện khi bệnh nhân đã lớn tuổi.
Phương pháp thụt tháo qua HMNT còn khá xa lạ với bệnh nhân nước ta. Ở nước ngoài, bệnh nhân mang HMNT hầu hết đều thông thạo phương pháp này và họ tự thực hiện đều đặn theo chu kỳ riêng tùy theo mỗi người. Phương pháp này rất tiện lợi trong sinh hoạt hàng ngày và giảm được nhiều chi phí cho bệnh nhân. Nhiều bệnh nhân trong Câu lạc bộ HMNT của Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đã thực hiện phương pháp này rất thành công.
CNĐD. LÊ THỊ ANH ĐÀO
(Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM)