Vú phụ là một tật lành tính do dị dạng của tuyến vú, mang tính bẩm sinh.
Ảnh minh họa
Loài người tiến hóa từ loài động vật có vú. Trong quá trình phát triển, phôi thai loài người ban đầu cũng có nhiều đôi vú được phân bố trên thành bụng, thường gọi là cái “nền ban đầu của vú”.
Đến tuần lễ thứ chín của thai kỳ, “nền ban đầu của vú” tự thoái hóa mất đi, chỉ để lại hai vú trên ngực là phát triển thành vú bình thường. Vì một lý do nào đó, các “nền ban đầu của vú” không thoái hóa, khi đó sẽ phát triển thành vú phụ.
Vú phụ rất đa dạng về số lượng, vị trí và cấu trúc. Vú phụ có thể có một hay nhiều. Vị trí thường gặp nhất là ở nách, hay ở cạnh trong dưới vú bình thường hoặc phía ngoài vú.
Ngoài ra, thi thoảng cũng ở vị trí khác trên cơ thể, như ở bụng hoặc háng, rất hiếm ở những chỗ khác như: tai, mặt, cổ, trên cánh tay, ở mông hoặc trên bộ phận sinh dục.
Tùy theo vị trí, người ta chia thành tuyến vú phụ và tuyến vú lạc chỗ. Vú phụ có thể là một “vú” hoàn chỉnh, tức là có tuyến vú, có mô mỡ và cả đầu vú hay chỉ đơn thuần là “tuyến vú” hay đầu vú.
Tùy theo cấu trúc của vú phụ, sẽ có những ảnh hưởng khác nhau đến sức khỏe. Nếu vú phụ chỉ đơn thuần là đầu vú và bầu vú, không có tuyến vú, thường ít ảnh hưởng đến sức khỏe, chủ yếu là vấn đề thẩm mỹ. Nhưng nếu vú phụ có tuyến vú, sẽ bị ảnh hưởng của nội tiết tố sinh dục nữ, khi đó có thể có nhiều "phiền phức".
Vú phụ sẽ căng đau theo chu kỳ kinh nguyệt, thời kỳ cho con bú, thậm chí trở thành áp xe. Và đương nhiên về lâu về dài vẫn có những nguy cơ của ung thư như hai vú bình thường.
Việc chẩn đoán thường rất dễ dàng khi vú phụ có đầy đủ bầu và núm vú vì chính bệnh nhân có thể biết được. Tuy nhiên, những trường hợp vú phụ chỉ đơn thuần là bầu vú hay tuyến vú, việc chẩn đoán sẽ khó khăn hơn, có thể bị nhầm là hạch nách hay u mỡ.
Song nếu khai thác bệnh sử và tiền sử một cách kỹ lưỡng có thể dễ dàng trong chẩn đoán, cụ thể là các thay đổi liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và thời kỳ cho con bú: cảm giác đau tức, hay căng to, đau và tiết sữa…
Vú phụ có thể không cần phải điều trị nếu không có biến chứng và không ảnh hưởng đến thẩm mỹ.
Một số trường hợp cần có chỉ định phẫu thuật như:
- Vú phụ quá to gây ảnh hưởng đến sinh hoạt.
- Vú phụ ở vị trí gây mất thẩm mỹ.
- Vú phụ gây các triệu chứng ảnh hưởng đến sinh hoạt của bệnh nhân như viêm nhiễm, áp xe…
- Vú phụ có nguy cơ hay biểu hiện ác tính.
Theo ThS-BS Hoàng Thị Diễm Tuyết - Phụ nữ TPHCM