Làm sao phát hiện ung thư tuyến tiền liệt (UT TTL)Tuyến tiền liệt (TTL) là một tuyến nhỏ gồm hai thùy nằm ở cổ
bàng quang, có chức năng tiết ra một phần của
tinh dịch. UT TTL phát triển từ các tế bào bên trong TTL. Khi bắt đầu bị UT hóa, các tế bào tạo thành các cụm UT nhỏ nằm bên trong TTL. Dạng UT khu trú này tương đối phổ biến, ảnh hưởng đến khá nhiều
đàn ông lớn tuổi.
Trong nhiều trường hợp, dạng khu trú này tồn tại nhiều năm, thậm chí có khi vài chục năm trước khi nó
xâm lấn ra khỏi lớp vỏ ngoài của TTL. Dạng khu trú này có thể chữa khỏi bằng phẫu thuật hoặc tia phóng xạ. Khoảng 80 - 90% đàn ông bị dạng UT này ở giai đoạn khu trú có thể được chữa khỏi.
Khi đã phát triển ra khỏi lớp vỏ ngoài, UT TTL có thể xâm lấn các hạch bạch huyết xung quanh,
di căn ra xương, gan, hay trực tràng. Khi đã di căn, UT thường không còn khả năng chữa khỏi được nữa, mặc dù nó có thể kiềm chế bằng thuốc thêm một vài năm.
Ở các giai đoạn đầu tiên, khi UT còn khu trú bên trong TTL, bệnh nhân thường chưa có
triệu chứng. Khi đã xâm lấn vào niệu đạo hoặc cổ bàng quang, nó có thể gây ra các triệu chứng sau:
- Tiểu tiện khó khăn.
- Dòng
nước tiểu bị yếu đi.
- Đi tiểu lắt nhắt nhiều lần.
- Tiểu tiện khó kiểm soát, tức là khi đã muốn
đi tiểu thì cần phải tiểu ngay, khó cầm lại được.
- Bí tiểu.
- Bị nhiễm trùng đường tiểu tái phát.
- Có máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch.
Khi đã di căn đến các hạch, xương hay các cơ quan khác, nó có thể gây sưng hạch, sụt cân, thiếu máu, hụt hơi…
Các nguy cơ của UT TTL? - Tuổi 55 trở lên.
- Chế độ ăn uống nhiều
chất béo, đặc biệt là chất béo động vật, ăn ít rau, quả, là các yếu tố có liên quan đến việc làm tăng nguy cơ UT TTL. Cách ăn uống không đủ chất selen (một trong những loại dinh dưỡng có tác dụng chống các gốc oxy hoá) và vitamin E cũng có thể góp phần vào việc tăng nguy cơ.
Phòng ngừa UT TTLCó thể làm giảm bớt nguy cơ UT TTL bằng cách tránh: giảm bớt sử dụng chất béo, nhất là chất béo động vật. Hiện nay, chưa có đủ bằng chứng khẳng định việc sử dụng vitamin E hay chất selen có thể giảm nguy cơ UT TTL. Điều quan trọng là nên đi khám để phát hiện và điều trị UT TTL ở giai đoạn sớm.
Hiệp hội UT Mỹ đã đưa ra những khuyến cáo sau đây:- Đàn ông từ 50 tuổi trở lên hàng năm nên đi khám bác sĩ để được thử máu và đo mức kháng nguyên đặc trưng của TTL (Prostate Specific Antigen - PSA) và từ tuổi 40 trở lên nên được khám TTL hàng năm để xem TTL có bị to hay không.
- Những người có người thân đã mắc bệnh UT TTL khi còn trẻ, nên được khám để phát hiện UT TTL theo cách thức kể trên ở tuổi sớm hơn.
- Khi thấy có máu trong nước tiểu hay tinh dịch, hoặc có các triệu chứng như đi tiểu đau, tiểu rắt… (đã kể trên) thì nên khám bệnh càng sớm càng tốt.
Cách điều trịCách điều trị thường dựa vào yếu tố, như là sự lan tràn của bệnh, tuổi tác, các bệnh tật hiện tại của bệnh nhân, dự đoán thời gian còn sống là bao lâu, ý muốn và khả năng chịu đựng của bệnh nhân khi xảy ra các tác dụng phụ của thuốc. Các cách này có thể là:
- Giám sát và chờ đợi, thường được áp dụng cho những đàn ông lớn tuổi bị bệnh nặng được cho là không sống thêm được bao lâu nữa.
- Điều trị bằng tia phóng xạ.
- Phẫu thuật cắt bỏ TTL.
- Sử dụng các chất chống lại hormone nam tính.
Theo Reader’s Digest/ Sức khỏe & đời sống