Nguyên nhân gây lồng ruột ở trẻ
Bác sĩ Trần Thu Thủy, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, lồng ruột là một bệnh lý nghiêm trọng trong đó một khúc ruột di chuyển và chui vào lòng của khúc ruột khác. Khối lồng thường ngăn cản thức ăn và dịch di chuyển xuống phía dưới.
Thành ruột ép vào nhau gây phù nề, viêm và giảm nguồn cung cấp máu tới phần ruột bị ảnh hưởng. Kết quả là ruột có thể bị nhiễm trùng, hoại tử và thủng. 80% trường hợp lồng ruột xuất hiện ở trẻ dưới 2 tuổi, nhiều nhất là độ tuổi 5-10 tháng, bệnh hiếm gặp ở trẻ lớn.
Lồng ruột thường xảy ra ở bé trai nhiều hơn ở bé gái, với tỷ lệ 2:1. Theo bác sĩ Trần Thu Thủy, ở trẻ em, nguyên nhân gây lồng ruột còn chưa rõ ràng.
Bệnh lý này thường xuất hiện nhiều hơn vào các mùa có dịch virus, vì vậy có ý kiến cho rằng lồng ruột liên quan tới các loại virus gây bệnh ở trẻ, trong đó có virus gây nhiễm khuẩn hô hấp như adenovirus.
Trong một số trường hợp, lồng ruột có thể xuất hiện sau một đợt viêm dạ dày đại tràng cấp tính. Vi khuẩn hay virus gây nhiễm trùng đường tiêu hóa có thể làm phù nề các hạch bạch huyết ở ruột, gia tăng nhu động ruột, tạo điều kiện thuận lợi cho lồng ruột.
Ở trẻ dưới 3 tháng hay trên 5 tuổi, lồng ruột thường liên quan nhiều tới các tổn thương thực thể như hạch bạch huyết sưng to, các khối u lành tính hoặc ác tính, dị dạng ruột (ruột đôi, túi thừa Meckel...).
Triệu chứng lồng ruột ở trẻ
Lồng ruột cấp ở trẻ bú mẹ
- Bé đang chơi đùa đột ngột lên cơn khóc thét, co đầu gối về phía ngực. Khi cơn đau dịu đi, bé thôi khóc và có vẻ ổn hơn. Cơn đau thường ngắt quãng nhưng sẽ lại xuất hiện, lần sau mạnh hơn lần trước, kéo dài hơn và khoảng cách giữa các cơn đau ngày càng thu hẹp.
- Bé mệt mỏi, nôn và bỏ bú. Sau 6 - 8 giờ kể từ cơn đau đầu tiên, có thể xuất hiện đại tiện ra máu tươi và chất nhầy.
- Thấy có khối u cục bất thường ở bụng.
Khi bệnh tiến triển, bé từ từ yếu đi và có thể xuất hiện sốt, một số trẻ có thể rơi vào tình trạng sốc, một số có biểu hiện thờ thẫn, li bì.
Lồng ruột bán cấp ở trẻ lớn (2-3 tuổi)
Biểu hiện bệnh ít rầm rộ hơn, cơn đau lâm râm dễ nhầm lẫn với viêm ruột thừa hoặc viêm hạch mạc treo. Biến chứng tắc ruột và hoại tử ruột ít khi xảy ra do búi lồng thường lỏng lẻo.
Những nguy cơ đối mặt khi bị lồng ruột
Khi một đoạn ruột chui vào lòng một đoạn ruột khác sẽ dẫn tới tắc nghẽn, ứ trệ thức ăn phía trên khối lồng (hay hiện tượng tắc ruột, bán tắc ruột). Thêm nữa, các đoạn ruột luôn kèm theo là các mạch máu nuôi dưỡng nên khi lồng ruột xảy ra thì thường các mạch máu cũng bị tắc nghẽn theo.
Đoạn ruột bị tắc sẽ nhanh chóng bị giãn to, mạch máu bị ứ trệ làm đoạn ruột bị thiếu máu, quá trình viêm nhiễm, phù nề, hoại tử, xuất huyết sẽ xảy ra. Người ta thấy rằng trước 48 giờ, chỉ có khoảng 2,5% khối lồng bị hoại tử nhưng sau 72 giờ, tỷ lệ này đã lên tới 80%.
Khi ruột bị hoại tử sẽ dẫn tới hiện tượng nhiễm khuẩn nhiễm độc nặng, sốc nhiễm khuẩn, thủng ruột gây viêm phúc mạc khiến bệnh nhi tử vong.
Cách nào phòng tránh và điều trị lồng ruột ở trẻ
Khi phát hiện trẻ có những biểu hiện bất thường như trên, cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất. Các thầy thuốc chuyên khoa sẽ nhanh chóng thăm khám và làm thêm các chẩn đoán cận lâm sàng như xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, siêu âm ổ bụng, chụp XQ… để xác định chẩn đoán.
Khi đã chắc chắn trẻ bị lồng ruột, các biện pháp tháo khối lồng bằng bơm hơi hoặc barium và thậm chí bằng phẫu thuật sẽ được thực hiện. Đồng thời với các biện pháp này, trẻ có thể được bù thêm dịch, cho kháng sinh, nuôi dưỡng, đặt ống thông dạ dày cho bụng đỡ trướng...
Do nguyên nhân thực sự gây lồng ruột ở trẻ chưa được rõ ràng nên không có biện pháp dự phòng đặc hiệu nào. Vì vậy, cách tốt nhất vẫn là nhanh chóng nhận biết các dấu hiệu bất thường ở trẻ để phát hiện sớm lồng ruột, tránh các biến chứng nguy hiểm do căn bệnh này gây ra.
Mỹ Linh