Ở người trẻ
tuổi, số giờ ngủ thường nhiều hơn ở người cao tuổi từ 2-3 giờ mỗi ngày. Tuy
nhiên, chất lượng giấc ngủ mới là vấn đề cần được quan tâm để người cao tuổi có
cuộc sống thoải mái, khỏe mạnh, có ích. Vậy người cao tuổi cần làm những gì để
có được giấc ngủ sâu, không chập chờn, thao thức, thậm chí mất ngủ?
>>
Vì sao người cao tuổi
lại khó ngủ?
Đối
với người cao tuổi, có người trằn trọc suốt đêm không ngủ được, có người ngủ
rất ít, có người ngủ rất sớm nhưng khoảng 2-3 giờ sáng đã thức giấc mà không
sao ngủ lại được. Có người ngủ được nhưng giấc ngủ chập chờn hay có chiêm bao
và đáng ngại nhất là có những cơn ác mộng. Vì sao lại như vậy? Có nhiều lý do
lý giải cho vấn đề này: người cao tuổi ngủ không ngon, không sâu do bệnh tật
như đau nhức xương, khớp nhất là lúc thời tiết thay đổi, u xơ tiền liệt tuyến gây tiểu đêm, ho nhiều về đêm do giãn
phế quản mạn tính; do môi trường xung quanh như nhà ở chật chội, có nhiều tiếng
ồn. Bên cạnh đó, người cao tuổi không ngủ được còn do tâm lý thường nghĩ về quá
khứ, hay lo lắng và dễ xúc động...
Người cao tuổi cần làm
gì để ngủ ngon?
Giải
quyết vấn đề này tùy thuộc vào rất nhiều yếu tố, tùy thuộc vào điều kiện của
từng người và từng khu vực khác nhau (thành thị, nông thôn, miền núi...), nhưng
tựu trung có mấy vấn đề chính sau đây:
Về chế độ ăn uống
Thức
ăn và nước uống có những loại làm cho giấc ngủ ngon lành hơn nhưng cũng có
những loại lại gây trằn trọc, khó ngủ. Dù ăn, uống như thế nào cũng phải bảo
đảm đủ 3 chất chủ yếu: đạm (thịt, cá...), đường (gạo, bánh mỳ...) và mỡ (mỡ
động vật và dầu thực vật, nhưng chủ yếu là dầu thực vật). Người cao tuổi nên ăn
những thức ăn dễ tiêu và có nhiều vitamin B1, loại giàu chất khoáng như rau
(rau muống, mồng tơi), quả (cam, quýt, đu đủ chín)...; thịt lợn, thịt gà, cá
tươi, đậu phụ, sữa đậu nành.
Đặc
biệt, người cao tuổi không nên uống rượu, bia. Vì rượu có khả năng làm tổn hại
tế bào gan. Nếu có uống thì nên uống chút rượu vang khai vị (trừ những người có
bệnh tim mạch, dạ dày), tuy nhiên lượng rượu cũng không nên vượt quá
100ml/ngày. Người cao tuổi nên tránh những loại nước uống gây mất ngủ như cà
phê và những nước uống có chất cafein như Pepsi, Coca Cola. Nên tránh xa khói
thuốc lá (không hút thuốc lá; vận động những thành viên trong gia đình và hàng
xóm bỏ thuốc lá).
Luyện tập thể thao
Hình
thức luyện tập thể thao tương đối phù hợp với người cao tuổi là tập dưỡng sinh
một cách đều đặn. Cần tập đúng bài bản, tốt nhất là có người hướng dẫn chu đáo
trước rồi truyền đạt lại cho những người khác. Ví dụ, các câu lạc bộ của người
cao tuổi hoặc các nhóm người cao tuổi ở từng cụm dân cư, từng tổ dân phố, từng
xóm, từng làng...
Nơi
tập cần bảo đảm vệ sinh, thoáng mát, tránh gió lùa, nhất là mùa lạnh, tốt nhất
có cả nơi ngồi nghỉ, tránh mưa, gió đột ngột.
Tập như thế nào cho phù
hợp?
Phải
tập từ động tác dễ đến động tác khó và trước lúc đi vào tập bài cụ thể nên có
khởi động thân thể một cách nhẹ nhàng. Tập những động tác bắt đầu từ cổ, tay,
thân mình, chân. Các động tác phối hợp càng nhịp nhàng càng tốt. Tuy nhiên
người cao tuổi đôi khi tập các động tác này ở các giai đoạn đầu còn khó, cho
nên phải kiên trì và nhẫn nại. Điều quan trọng là cùng một động tác nhưng tùy
theo sức của từng người mà có cách tập với cường độ khác nhau. Không nên tập
quá sức mình, để cho sau mỗi lần tập
thấy thoải mái, nhẹ nhõm.
Ngoài
tập thể dục dưỡng sinh còn có thể đi bộ, đạp xe đạp, chơi cầu lông... Đi bộ thì
có thể từng cá nhân, vài ba người, từng nhóm. Đi bộ cũng nên tuân theo chỉ dẫn
ví dụ như không nên đi nhanh quá, không nên đi dài quá, không nên đi vào lúc
nắng gắt hoặc thời tiết quá lạnh. Sau khi ăn no cũng chưa nên đi bộ. Nên đi
chậm, bước đi nhẹ nhàng, vừa đi vừa hít vào, thở ra nhịp nhàng.
Tập
thể dục dưỡng sinh, đi bộ, đánh cầu lông, đi xe đạp, khi luyện tập đều đặn sẽ
trở thành thói quen và làm được như vậy sẽ kéo dài tuổi thọ vì làm tăng sức đề
kháng, khí huyết lưu thông, giúp cho việc ăn uống, hấp thu tốt, tinh thần sảng
khoái và đưa đến giấc ngủ ngon lành. Đối với những người cao tuổi có cân nặng
quá mức cho phép thì tập thể dục dưỡng sinh và đi bộ sẽ thúc đẩy quá trình
chuyển hóa năng lượng, tránh dư thừa mỡ và dần dần giảm cân, ở chừng mực nào đó
bệnh tim mạch cũng giảm dần đi.
Có nên tắm sau khi tập
thể dục?
Sau
khi tập thể dục dưỡng sinh, đi bộ, đánh cầu lông, đi xe đạp, tùy theo sức khỏe
của từng người mà có tắm hay không. Có thể tắm nhưng phải nghỉ ngơi cho hết mồ
hôi, nhịp tim trở về trạng thái ban đầu. Đối với người có tăng huyết áp khi tập
cũng như sau tập cần nhẹ nhàng, tránh tập những động tác nặng, gắng sức, sau
tập nên lau mình bằng nước ấm. Dù là khỏe hay yếu sau tập nên xoa bóp cơ, khớp
nhẹ nhàng và nên đấm bóp lưng bằng tay hay bằng dụng cụ chuyên dụng.
Nếu
thực hiện tốt các vấn đề vừa nêu trên thì giấc ngủ của người cao tuổi sẽ tốt
hơn nhiều.
>>
AloBacsi.vn (Theo SK&ĐS)